E Matautia le Fulu Manu mo Maile?

O le fulū o le manulele o se faʻamaʻi viral e masani ona afaina ai manulele. O le mea sili na faapena mo se taimi umi. I le taimi nei, ua suia le virus flu bird.

Ma o le mea sili talu mai le faʻamaʻi talu ai o le fulu manu, o le toʻatele o tagata e ana maile ua fesili ifo ia i latou lava pe o le a le mataʻutia o le fulū manulele mo taifau. E mafai fo'i ona a'afia a tatou uo vae fa i le fulu manulele?

I le 1997, o faʻamaʻi muamua o le manulele manu na maua i tagata. O isi faʻamaʻi pipisi na matauina i puaa, solofanua, pusi, ma maile.

O nofoaga fa'asaina e fa'ailoa i taimi o fa'ama'i fa'ama'i manu. O iina e tatau ona e teu ai lau maile i se maea.

O le fulū Avian e mafua mai i se siama

O le fulū manulele e mafua mai i le siama o le influenza A. O lenei ituaiga o lo'o fa'atusalia ai le siama e sili ona mata'utia i le vaega o le fulū. E ta'ua foi o le avian influenza.

O le tele lava o moa ma manu felelei e aafia ai. Ua avea lea faama'i ma faafitauli tele mo faatoaga moa. O le fulū Avian o se tasi lea o fa'ama'i fa'ama'i fa'ailoa mai manu.

Peitaʻi, e mafai foʻi ona feaveaʻi le siama i manu felelei. O lenei mataupu e noatia i lipoti.

I totonu o Europa, o le faʻamaʻi sili ona mataʻutia i le taimi nei na tupu i masina malulu o le 2016/2017. I lena taimi, e tele manu fafaga sa tatau ona fasiotia i Europa Tutotonu.

E mata'utia le H5N8 mo maile?

E le tutusa uma le fulu manu. E iai siama eseese. Toeitiiti atoa le luasefulu ituaiga eseese ole influenza A virus ua iloa nei.

• Fa'ama'i Fulu A H5N8
  Talu mai le 1983, o le fulu manulele H5N8 ua fa'asolo pea i fa'ato'aga moa i Europa.
• Fa'ama'i Fulu A H5N1
  Talu mai le 1997, o le virusi H5N1 ua sosolo soo atu i tagata.
• Fa'ama'i Fulu A H7N9
  Talu mai le 2013, o le virusi H7N9 ua sosolo soo atu i tagata.

O le siama na mafua ai le fefe i le amataga o le tausaga 2016/2017 ua taʻua o le influenza A virus H5N8. O lenei suiga na o'o atu i Europa e ala i manu felelei mai Asia.

Sone tuuesea ma tiute mautu na soso'o ai. Sa iai le fa'asa lautele ole tamo'e fua mo ta'ifau.

E leai ni fa'ama'i fa'ailoa i tagata po'o maile mai lenei fa'ama'i virus. Ae ui i lea, e tele faʻamaʻi e mafua mai i isi faʻamaʻi pipisi e pei ole H5N1 ma le H7N9.

Fa'aeteete i le fulu manu

Ole a'afiaga ole fa'ama'i e fa'alagolago ile ituaiga virus. O le virusi H5N8 e le lamatia i tagata po'o maile. Ae ui i lea, e mafai e a tatou taifau ona faʻasalalauina le siama.

A fa'ailoa mai fa'ama'i manu felelei, e tatau ona e matua fa'aeteete pe a fafaga moa. O le mea lelei, aloese mai moa se'ia uma le fa'ama'i viral.

A e savalia lau taifau, e tatau lava ona e nonoa faataamilo i manulele. E moni lava lenei mea i tafatafa o vaitafe, vaitafe, ma vaituloto.

Ia mautinoa i taimi uma e le latalata atu lau taifau i manu felelei. O otaota o manu fe'ai e iai fo'i lamatiaga. Faamama vae o le taifau pe a uma le savaliga.

Aloese mai vaega fa'asaina ma lau maile.

Aloese mai sone fa'asaina ma nofoaga fa'asaina

O le nofoaga fa'asaina o se vaega fa'ata'amilo na maua ai se manu ma'i. E oʻo atu i le tolu kilomita. O le sone mata'ituina e 10 kilomita i le radius.

I totonu o nei sone, o lo'o i ai se noataga fa'amau. E o'o fo'i i pusi e le fa'atagaina ona tamomoe fua i sone nei.

E sili le aloese mai nei sone atoa. I lenei tulaga, ia gauai atu e le aunoa i lipoti i le aufaasālalau.

Fa'ailoga ole ma'i fulū

E leai se tui fa'asaga i le fulu manulele mo ta'ifau. O lea e taua tele le puipuia. O se fa'ama'i ma lona ala e fa'alagolago lava i le puipuiga a le manu.

Va'ai toto'a lau tama. Afai na te fa'aalia ni fa'ailoga o le fulū, ave le fagafao i lau foma'i manu e fai ma puipuiga.

O fa'ailoga e tutusa ma fa'ailoga o le fulū masani:

• Fiva maualuga
• tiga maso ma vae
• tatā
• manava manava
• leai se manaʻo
• vaivai
• conjunctivitis

Aua le popole. O fa'ama'i e mafua mai i le fulu manulele e seasea fa'amauina i ta'ifau ma e le masani ai. E mafai ona suia lena mea i le isi faʻamaʻi faʻamaʻi suia.

O le mea lea e taua tele ai tulafono mo le tumama i taimi o faʻamaʻi. Ina ia aua ne'i avea le fulū manulele ma mea mata'utia mo ta'ifau i le umi e mafai ai.

Fesili e Masani ona Fesiligia

E fa'afefea ona maua e moa le fulu manulele?

O fa'ama'i e masani ona tupu mai lea manu i lea manu. O le sosolo o le siama e ala i lago mautu, tagata, manu felelei, ma isi e mafai. Vectors e leai ni ola e pei o pusa felauaiga, meafaigaluega, ma taavale e masani ona aafia i le salalau.

E mafai e maile ona maua i le fulu manulele pe a 'ai moa?

O a matou fa'ai'uga ua fa'ailoa mai ai o ta'ifau e a'afia i fa'ama'i i le virusi avian influenza (H5N1) ma e mafai ona fa'ama'a'ese le siama mai le isu e aunoa ma le fa'aalia o fa'ailoga o fa'ama'i.

E mafai e maile ona maua i le fulu manu mai le 'aina o manu felelei?

O le isi taimi e te savalia ai lau taifau i le togavao poʻo le paka, faʻalogo i le pai o manulele aua ua lapataʻia e le fomai manu e ono faʻaleagaina ai lau taifau. E lua fa'ama'i e mafai ona maua e le maile mai le 'aina o otaota o manulele: Histoplasmosis ma le chlamydia psittaci.

E mafai ea ona mama'i maile ona o manufelelei e inu a latou vai?

E lamatia maile i le maua o le Avian flu po'o le cryptosporidiosis, o se fa'ama'i fa'ama'i pe a latou 'aina otaota manu. E le fa'apea e mama'i ta'ifau uma e inu mai le taele o le manulele po'o le palapala palapala, ae o se tulaga lamatia.