in

Fa'alesiosiomaga: O Mea e Tatau Ona E Iloa

E tupu le filogia pe a le lafoa'i lelei e tagata a latou otaota, ae na'o le tu'u atu i le siosiomaga. O le mea lea e mafai ona palasitika e tia'i fa'atamala, ae fa'apea fo'i fufulu faleuila e le fafaga i totonu o se fale fa'amama otaota. O le asu o le asu mai taavale, vaalele, ma le vevela e faaleagaina ai foi le siʻosiʻomaga, e faapena foʻi otaota mai eli ma le tele o isi mea e fai e tagata.

O le tele o le filogia na i ai talu mai le taimi o pisinisi. E oo lava i lena taimi na matauina ai le kiona o loo siomia ai le tele o falegaosimea ua liu uliuli mai le asu. E tele mea e maua i totonu o le vai e ala i le gaosiga o pa'u po'o le vali. Na felanulanua'i, pua'a, ma pala.

I tausaga ina ua mavae le 1960, na matuā faaleagaina ai le tele o vai ma ua lē toe mafai ai ona aau i le tele o matafaga lauiloa. Mulimuli ane, na matauina e tagata le palapala o le ea i nisi nofoaga. Na iloa foi lea tulaga ona o nisi o vaomatua na mamaʻi ma mamate ai. I lena taimi, sa i ai le tala e uiga i vaomatua mate. Mo nei mafuaaga, na aliaʻe ai se manatu fou: puipuiga o le siosiomaga.

I se taimi pu'upu'u, na iloa ai e tagata su'esu'e kemisi o palasitika e le na'o so'o se mea i ni vaega tetele ma iloa atu. E le mafaitaulia foi vaega laiti, o microplastics. O lenei tama'i otaota palasitika ua tufatufaina nei i le lalolagi atoa ma e oo lava i le Antarctica, lea e toetoe lava leai ni tagata e nonofo ai. O lea la ua faatupulaia pea le filogia i nisi o vaega.

E faapefea ona faaleagaina le siosiomaga?

O le auala sili e iloa ai le filogia o le tu'u pea lea o lapisi. Ona maua lea o palasitika i autafa o auala poʻo totonu o fanua, ae faʻapea foʻi pepa sikaleti, afifiina meaʻai, ma le tele o isi mea. E le manaia lena mea. Ae e matautia foi: povi, mo se faataitaiga, folo otaota ma le mutia. E mafai e tagata ma manu ona faʻaleagaina i latou i luga o se apa alumini. E mafai fo'i ona tu'u atu mea oona i le natura pe a pala le otaota ile taimi. O otaota palasitika po o u'amea i nisi taimi e tele sefulu tausaga e pala.

O le isi ituaiga o vai filogia. Ua tele otaota i vaitafe, vaituloto, ma sami. O laumei, mo se faʻataʻitaʻiga, e 'ai i le palasitika aua latou te manatu o le jellyfish. I le aluga o taimi latou te feoti ai. Ae o loʻo iai foʻi le faʻaleagaina le vaaia o vai e ala i mea oona. O mea oona e mama'i ai manu ma e mafai fo'i ona fasiotia ai o lo'o o'o lava i totonu o le vai mai le tele o fale gaosi vaila'au. O toega o vaila'au e o'o i totonu o le otaota e ala ile mimi. I le tulaga o iʻa, mo se faʻataʻitaʻiga, e mafai ona latou taʻitaʻia le mea moni e le o toe maua ni a latou tamaʻi soifua maloloina.

O le ituaiga lona tolu o le filogia o le ea. O asu fa'asusū mai ta'avale, va'alele, ma mea fa'avevela o lo'o i ai i taimi uma se vaega o kasa oona. O ia mea oona e oo atu foi i le siosiomaga e ala i faalavelave i fale gaosimea. I nisi atunuu, e susunuina e tagata komepiuta, isi vaega eletise, po o uaea e aoina mulimuli ane vaega taua e pei o le kopa. O ia afi e matua afaina ai le siosiomaga ma tagata. O le tele o le carbon dioxide o loʻo tuʻuina atu i feoaiga ma le tele o fale eletise ma fale gaosi mea e faʻaleagaina ai le siosiomaga.

O le ituaiga lona fa o le filogia e aafia ai le palapala. I le tele o nofoaga, o le tele o fetilaisa e o'o i le palapala ona o fa'ato'aga. E mafai ona i ai se aafiaga leaga i le eleele, mo se faataitaiga. E tele fo'i toega mai pulumu o lo'o teuina fo'i i le palapala. O mea oona e lafoa'i ma le le fa'aeteete e matua leaga lava, mo se fa'ata'ita'iga, fa'asusu toega, ae fa'apea fo'i le penisini, suau'u, ma isi vai.

O le ituaiga lona lima o le filogia e sau mai fale malosi faaniukilia po o pomu atomika. Latou te tu'uina atu fa'avevela lē va'aia i le si'osi'omaga. E mama'i tagata, manu, ma la'au mai ai ma e mafai ona feoti ai. O otaota o loʻo gaosia i fale eletise faaniukilia o le a faʻaauau pea ona susulu mo le faitau afe o tausaga. E oo mai lava i aso nei, e leai se tasi na te iloa lelei le mea e teu ai otaota faaniukilia.

O le to'atele o tagata i aso nei latou te faitauina fo'i le fa'avevela mai telefoni fe'avea'i ma a latou antenna o se vaega o le fa'aleagaina o le si'osi'omaga. O isi e aofia ai le pisapisao, lea e masani ona mafua ona o feoaiga, ae faapea foi logo o le lotu. O le tele o le malamalama ua manatu fo'i le to'atele o tagata o le filogia ona e fa'alavelave ai le ola faanatura o manu ma la'au.

O le a le mea e sili ona leaga mo le siosiomaga?

E fa'alagolago pe o'ona tele ia vaila'au, po'o le a le tele o lo'o i ai, po'o fea oi ai ma pe e mou atu fa'alenatura i le natura. O u'amea mamafa e pei o le ta'ita'i po'o le cadmium e sili ona 'ona. E itiiti lava mea e mana'omia e fa'aleagaina ai le natura. E le afaina po o fea o loʻo i ai nei toxins.

O le carbon dioxide o se kesi. E le gata na faia i le taimi o le mu ae faapena foi i le tele o mea ola. O i tatou fo'i tagata e fa'amānavaina le carbon dioxide. O vaega lanu meamata i totonu o laʻau e toe talepeina le carbon dioxide, o se taamilosaga masani.

O le susunuina o le koale, suauu, ma le kesi faalenatura e maua mai ai le tele o le carbon dioxide lea na amata ai suiga o le tau. Ua faasolo ina mafanafana le lalolagi.

Lona tolu, o le mea o loʻo i ai ie e taua. E le leaga palasitika i tafatafa o le alatele e pei o le sami aua e mafai ona 'aina e laumei ma i'a. E itiiti le leaga o le Uranium i totonu o se fale faaniukilia nai lo le taimi e pa ai ma tufatufaina atu le uranium i le siosiomaga.

E taua foi pe o le a le umi e tumau ai mea e le manaomia i le siosiomaga. O le pa'u fa'i e vave ona mou atu i le natura. O se alumini e mafai ona silia ma le selau tausaga ma se fagu PET pe a ma le 500 tausaga. O otaota mai fale faaniukilia e susulu atu mo le tusa ma le 100,000 tausaga. O tioata e le fa'aleagaina uma i le natura. O lea e tumau ai iina toetoe lava a faavavau.

E mafai ona sili atu le leaga nai lo le filogia?

E sili atu le leaga nai lo le filogia o le faʻaleagaina o le siosiomaga. E fa'aumatia e faavavau vaomatua timu ona o le ta'atiaga. O lea vaega o le siosiomaga ua faapea ona faaleagaina. Tusa lava pe fa'asusu se taufusi po'o se fa'apa'u, e fa'aumatia e fa'avavau le si'osi'omaga muamua.

E mafai foi e le maina ona faaleagaina le siosiomaga. E fa'atatau lea i le la'u fa'ato'aga, e pei o le mea e aveese ai le eleele ina ia maua mai ai minerale e pei o le koale po'o nisi uamea. O le la'uina o iliili mo sima e mafai foi ona iai lea aafiaga. E iai foi ia faataitaiga i o tatou atunuu.

O fa'alavelave fa'apisinisi e mafai fo'i ona fa'aleagaina le si'osi'omaga i se nofoaga. O faʻalavelave faʻafuaseʻi i fale gaosi vailaʻau e mafai ona faʻamatuʻu ai toxins malolosi i le ea ma le vai. O le faalavelave i le Chornobyl nuclear power plant na faaleagaina ai le siosiomaga i se nofoaga lautele.

Mary Allen

tusia e Mary Allen

Talofa, o a'u o Mary! Sa ou tausia le tele o meaola fagafao e aofia ai taifau, pusi, puaa, iʻa, ma tarako 'ava. E sefulu fo'i a'u fagafao i le taimi nei. Ua ou tusia le tele o autu i lenei avanoa e aofia ai le auala, tala faʻamatalaga, taʻiala tausi, taʻiala faʻatupu, ma isi mea.

Tuua se tali

Avatar

o le a le lomia lou tuatusi imeli. fanua manaomia ua faailogaina *