Ubude bamagxa: encinci (ukuya kwi-35 cm), ephakathi (ukuya kuma-45 cm), inkulu (ukuya kuma-60 cm)
Age: Iminyaka eli-12 ukuya kwengama-15
umbala: mnyama, ngwevu, mdaka, nobhedu namachaphaza
Sebenzisa: Inja engumhlobo, inja yomlindi
The xoloitzcuintli (mfutshane: xolo, kwakhona: WaseMexico Inja engenaNwele ) ivela eMexico kwaye ikwiqela lezinja "zamandulo". Isici sayo esikhethekileyo kukungabi nanwele. IXolo kuthiwa ayintsonkothanga, ibhetyebhetye kwaye ikrelekrele. Ngunogada olungileyo kakhulu kwaye ukulungele ngokupheleleyo ukukhusela. Kuba kulula kakhulu ukuyikhathalela kwaye ayinangxaki ekuqeqesheni, ikwafaneleka kakuhle njengenja ehlala eflethini okanye njengenja yeqabane labantu abanezinja ezingavumiyo.
Imvelaphi kunye nembali
IXoloitzcuintli asiyonto yanamhlanje, kodwa yenye yezona zindala izinja kwilizwekazi laseMelika. Nkqu nama-Aztec namaToltec amandulo ayeyixabisile iXolo – kodwa njengedini nesidlo esimnandi. Njengabameli bothixo uXolotl, amaXolo ayepheleka imiphefumlo yabangasekhoyo ukuya kwindawo yayo yokuphumla ngonaphakade. Namhlanje lelinye lamazwe anqabileyo ehlabathini.
Kubonakala
Olona phawu lucacileyo lweXolo kukuba ayinaboya. Iinwele zamaxesha athile zinokuvela kuphela entloko nakwincam yomsila. Enye into emangalisayo ngenkangeleko yakhe “ziindlebe zelulwane” ezinde namehlo alo amile okwe-amangile. Olona phawu lukhethekileyo lweXolo kukungabikho kweemolars zangaphambili kunye nento yokuba ibile esikhumbeni kwaye ayifane ibhulukwe.
Umbala wesikhumba unokuba mnyama, i-slate-grey, i-brown, okanye i-bronze, kunye ne-pink okanye i-coffee-colored patches, nayo ibonakala. I-Xoloitzcuintli esandula ukuzalwa ipinki, kuphela emva konyaka ithi ifumane umthunzi wayo wokugqibela. IiXolo ezinombala okhanyayo zinokugqabhuka, zitshiswe lilanga, okanye zibe mnyama ehlotyeni.
IXoloitzcuintli izaliswa apha iiklasi ezintathu ubukhulu: inguqu encinci kunazo zonke i-25 - 35 cm ubude, ubukhulu obuphakathi bunobude begxalaba be-35 - 45 cm kunye ne-Xoloitzcuintli enkulu ifikelela kwi-45 - 60 cm.
indalo
IXoloitzcuintli yinja ezolileyo nepholileyo. Njengezinja ezininzi zeprimal, azifane zikhonkothe. Ichwayitile, inenkathalo, kwaye iqaqambile. Iyakrokrela abantu abangabaziyo kwaye ke yenza inja elungileyo yokulinda. Igqalwa njengekrelekrele, ayintsonkothanga, kwaye kulula ukuyiqeqesha.
Ngenxa yokuba ingenaboya, uyinja ekulula ukuyihoya, ukuyicoca, kwaye phantse engenavumba. Ke ngoko, olu hlobo lunokugcinwa kakuhle eflethini kwaye lufanelekile njengenja yeqabane labantu abanengxaki yokwaliwa yinja okanye abantu abakhubazekileyo abayingxaki kubo.
IiXolos azifuni mthambo kodwa zithanda wonke umthambo kunye nomsebenzi wangaphandle, kwaye ziyakwazi ukunyamezela ikhephu nokubanda okoko nje zihambayo.