Folasaga: Le Desert Biome
O le toafa biome o se tasi o siosiomaga sili ona faigata i le lalolagi. E aofia ai le tusa ma le tasi-lima o le fogāeleele o le paneta ma e iloga i ona vevela vevela, maualalo timuga, ma vao laiti. E ui lava i nei tulaga faigata, o le toafa o loʻo i ai le tele o laʻau eseese ma fauna ua faʻafetaui i le toafa tuga i le faitau miliona o tausaga.
Uiga o le Tau o le Toafa
O le tau o le toafa e iloga i ona vevela vevela, maualalo le susu, ma le leai o timuga. I le ao, e mafai ona oʻo atu le vevela i le 120°F (49°C), ae o le pō, e mafai ona paʻu i lalo ifo o le aisa. O le leai o se susū i le ea o lona uiga e vave ona alu le vai, ma faigata ai ona ola laau ma manu. O le maualalo o timuga i le toafa o se vaega tele foi lea e ola ai manu o le toafa, ona o le utiuti o le vai ma e masani ona faigata ona maua.
Fetuunaiga a Manu o le Toafa
O manu o le toafa ua fa'atupuina le tele o fetuutuuna'iga e fesoasoani latou te ola ai i lenei si'osi'omaga faigata. O nisi manu, e pei o le kamela, ua atiina aʻe le tomai e teu ai vai i o latou tino, a o isi, e pei o le isumu kangaroo, e mafai ona ola e aunoa ma le inu vai. O le tele o manu o le toafa e feoa'i fo'i i le po, lea e fesoasoani latou te 'alofia ai le vevela tele o le aso. E le gata i lea, o le tele o manu o le toafa ua atiae le lanu puipuia po o amioga e fesoasoani ia i latou e faʻafefiloi ma o latou siʻosiʻomaga ma aloese ai mai manu faʻatau.
Manu e Olaola i le Toafa
E ui lava i tulaga faigata, e tele manu e olaola i le toafa biome. O nisi o manu e sili ona lauiloa i le toafa e aofia ai le kamela, le gata uogo, le akarava, ma le coyote. O manu nei ua fetuutuunai i le ogaoga o le vevela ma le leai o se vai, ma ua maua auala e ola ai i lenei siosiomaga faigata.
Le leai o se vai i le toafa
O se tasi o itu sili ona faigata o le ola i le toafa o le leai o se vai. E tau leai se vai i le toafa, ma o le mauaina e mafai ona avea ma mataupu o le ola ma le oti mo le tele o manu. O nisi o manu, e pei o le laumei o le toafa, ua atiina aʻe le tomai e aveese mai ai le vai mai laau latou te aai ai, ae o isi, e pei o le kangaroo rat, e mafai ona ola e aunoa ma se vai.
Manu e Aloese mai le Toafa
E ui o le tele o manu ua fetuutuunai i le olaga i le toafa, o isi ua matua aloese mai ai. O manu e manaʻomia le tele o vai, pei o hippos ma elefane, e le mafai ona ola i le biome toafa. E faapena foi, o manu e manaʻomia le tele o laʻau, e pei o tia ma moose, e le mafai ona maua ni meaʻai i le toafa.
O Mea e Fa'asalaina ai Manu i le Toafa
E tele mea e mafai ona taofia ai le ola o manu i le toafa. O se tasi o mafuaaga autu o le leai o se vai, lea e taua mo mea ola uma. E lē gata i lea, o le maualuga o le vevela ma le leai o ni laʻau e mafai ona faigata ai i manu ona maua ni meaʻai e ola ai. O manu fe'ai fo'i ose fa'amata'u tele i le toafa, ona o le tele o manu o lo'o fa'amalosia e tauva mo le utiuti o punaoa.
Femalaga'iga o Manu i le Toafa
O le tele o manu o le toafa e faimalaga e su'e meaai ma vai i vaitau eseese. Mo se faʻataʻitaʻiga, o nisi ituaiga o manulele e faimalaga i le toafa i masina o le tau malulu pe a utiuti meaʻai i isi vaega o le lalolagi. O isi manu, e pei o le gazelle, e faimalaga i le toafa e suʻe vai ma nofoaga fou e fafaga ai.
Le Aafiaga o Gaoioiga a Tagata i Manu o le Toafa
O gaioiga a tagata, e pei o le maina, taulaga, ma faatoaga, e mafai ona i ai se aafiaga taua i manu toafa. O le atinaʻeina o tagata e mafai ona faʻaumatia nofoaga faʻanatura o le tele o manu o le toafa, ma faigata ai ona latou maua meaʻai ma vai. E le gata i lea, o le filogia ma isi aafiaga leaga o le siosiomaga e mafai ona i ai ni aafiaga umi i luga o le fa'anatura o le toafa.
Ituaiga Mata'utia i le Desert Biome
E tele ituaiga o manu i le toafa biome ua lamatia ona o gaoioiga a tagata ma isi mea. O nisi o manu toafa e sili ona lamatia e aofia ai le laumei o le toafa, le California condor, ma le luko efuefu Mekisiko. O lo'o fa'agasolo taumafaiga fa'asao e puipuia ai nei ituaiga ma mea e nonofo ai.
Fa'ai'uga: Le Taua o le Fa'asaoina o Toafa
O le biome o le toafa ose fa'anatura tulaga ese ma le taua o lo'o nofo ai le tele o la'au ma fauna. E taua le fa'asaoina o lenei fa'anatura ma puipuia manu o lo'o nonofo ai. E ala i taumafaiga fa'asao, e mafai ona tatou fa'amautinoa e mafai e tupulaga i le lumana'i ona fiafia i le matagofie ma le 'ese'ese o le biome toafa.
Fa'asinoga ma Faitauga Faaopoopo
- DesertUSA. (nd). Manu Toafa. Toe maua mai https://www.desertusa.com/animals.html
- National Geographic. (2021). Toafa Biome. Toe maua mai https://www.nationalgeographic.org/encyclopedia/desert-biome/
- World Wildlife Fund. (2021). Toafa. Toe maua mai https://www.worldwildlife.org/habitats/deserts