Mary Allen
I le tautotogo, e sau le vai mai le eleele. O lea vai e ta'ua o le eleele. E masani ona tuufaatasia ni vaipuna e fai ma vaitafe ma mulimuli ane o se vaitafe e tafe atu i le sami.
O le tele o taimi o le vai timu lea ua tafe i le eleele. E su'e lona ala i le eleele seia oo ina alia'e mai se papa po o le omea. E le mafai e le vai ona ui atu i ai ma tafe atu i luga o lenei vaega. I se taimi, e masani lava ona maua lona ala i luga.
A o tafe le vai i le eleele, e faamamaina e pei o se faamama. O vaipuna e sau mai le loloto e masani lava ona mama tele vai e mafai ona faʻaoga saʻo e fai ma vai inu. Ae peitaʻi, afai e tafe atu le vai timu i luga o se laufanua poʻo luga o se fanua o loʻo i ai le tele o faʻalaʻau ma faʻafuaseʻi ona toe aliaʻe i luga, e mafai ona afaina ai tagata.
O nisi vaipuna e maua ai le vai mafanafana, o vaipuna ia. E mafanafana le vai aua e sau mai le loloto o le eleele lea e vevela. Pe na faamafanafanaina e se mauga mu. O isi punaoa o loʻo i ai mea e pei o minerale i totonu. Afai o ia mea e lelei mo le soifua maloloina, e tautala se tasi i se vaipuna faʻamalolo.
O le a se isi uiga o le upu “puna”?
O le upu puna e le gata ina faaaoga mo vai e sau mai le eleele. “Mafuaaga” e masani ona faauiga i le amataga o se feʻau. A iai se mea i le nusipepa, o nisi taimi e te mafaufau ai po o fea na sau ai. O lea e tau mafaufau se tasi pe faapefea ona iloa e le tusitala lenei mea. Masalo na ia vaai i ai, o le a avea ma se punavai saogalemu. Ae masalo na ona ia faalogoina pe faitau e ia lava i se mea, o se puna le mautinoa.
E i ai ituaiga eseese o ia punaoa. E mafai ona avea se tagata ma puna pe afai na te taʻu atu mea na ia vaʻaia pe oʻo i ai. O se tusi tuai e mafai ona avea ma puna mo suʻesuʻega faʻasolopito, ae e mafai foi ona avea ma se tuugamau tuai poʻo se tusitusiga i luga o se fale. O ata vali tuai o nisi taimi o ni puna lelei foi. Ae e tatau ona e fesili ifo ia te oe lava pe atonu na le faʻateleina e le tusitala poʻo le tusiata.