Mary Allen
O le urosa po'o le urosa o se ituaiga o mamame. O le urosa lapopoa e sili ona tele i manu feʻai uma e ola i luga o le eleele. E na'o le Arctic e iai. O iina e masani ona latou o mai ai i totonu o le 200 kilomita mai le Pole i Matu.
O urosa polar sa i ai mo le faitau selau afe o tausaga, e tupuga mai i urosa enaena. O le urosa po'a matua e sili atu i le valu futu le umi. E pei lava o urosa uma, o urosa polar e na'o si'usi'u pupuu ma pupuu. Pe a tulaʻi mai se urosa polar, e sili atu lona umi nai lo tagata matutua. O urosa polar e mafai ona oʻo i le 500 kilokalama le mamafa. I le taumafanafana, pe a maua e urosa polar ni meaai laiti, e sili atu le mama nai lo le taumalulu.
O le tele o urosa polar e le sili atu i le 20 tausaga le matutua. Se'i vagana ai tagata ma a latou auupega, e leai se isi manu e mafai ona afaina ai le polar bear. E ui lava i lea, e toʻaitiiti ma itiiti pea polar bears. E na o le 25,000 manu o loo ola nei. O le mafuaaga lea: Ona o suiga o le tau, ua atili ai ona mafanafana le lalolagi. O se taunuuga, o le aisa i le Arctic ua sili atu ona liusuavai. O le i'uga, ua atili ai ona faigata ona feoa'i ma 'ai e urosa polar.
E faapefea ona ola pea polar bears?
I lo latou nofoaga, e le faigofie ona maua e le polar bears meaai. O urosa polar e mafai ona malaga mamao i le sailiga o manu. O le aau 50 kilomita pe sili atu e aunoa ma se malologa e le o se faafitauli foi mo i latou. O latou fulu e mafiafia ma e le faatagaina le vai e ulu. O le fulufulu ma le mafiafia o le ga'o e mautinoa ai e le malolo se urosa i le vai malulu malulu.
O mea'ai autu a urosa polar o fa'amaufa'ailoga uafu ma isi fa'amaufa'ailoga. E mana'omia e le fa'amaufa'ailoga le ea e mānava ai, o lea e nofo ai i tafatafa o pu po'o ma'a i le pepa aisa. O iina e lafi ai le pea polar mo ia. E le gata i lea, e fasia e pea polar i nisi taimi ia tafola laiti, iʻa, ma manulele, ma mammals, e pei o arctic hares po o reindeer. I le avea ai ma omnivores, latou te fiafia foi i vine ma mutia.
O urosa polar e nofo toatasi. E nonofo na o i latou, seʻi vaganā ua mananaʻo e fai ni tama. Latou te faaipoipo i le va o Mati ma Iuni. Ona toe alu ese lea o le tane. E eli e le fafine se ana fanau i se taimi a o lei fanauina. O iina e fanau ai lana tama i le tau mālūlū i le va o Novema ma Ianuari. E masani lava, e lua, e seasea lava tolu pe fa. O tama iti e pei o le lapiti pe a fanau mai ma e itiiti ifo i le kilokalama le mamafa.
O tamaiti laiti e tumau i le manava o le pepe ma lo latou tina seia oʻo ia Mati poʻo Aperila. Ona latou tuua faatasi ai lea o lenei ana. E nonofo tama pea polar bear ma lo latou tina ma inu susu mo le oo atu i le lua tausaga. Latou te faimalaga i luga o le aisa ma lo latou tina ma aoao e tuli i latou lava. O le olaga e matua faigata lava e na o le afa o pepe e ola i le lima tausaga. Mai lenei tausaga, e mafai ona latou maua a latou lava talavou.