Mary Allen
Pepe o se laau. E masani ona uiga o le pepa uliuli. E iai isi laau po o mea manogi e ta'ua i nisi taimi o le pepa. O le pepa uliuli ose mea manogi taua e fa'amalie ai le tofo o se mea.
O le la'au pepa e sau mai Asia. Sa faʻaaogaina foi iina e fai ma vailaʻau i aso ua tuanaʻi: Fai mai le Pepper e fesoasoani i le manava manava ma isi faʻafitauli i le manava, faʻafitauli o le fatu, ma le tele o isi faʻamaʻi. O le mea moni, o le pepa e masani ona afaina i ia faamaʻi.
I Europa, o le pepa sa lauiloa o se mea manogi, ae e tele tupe e tau ai. I le faaiuga o le Vaitau Tutotonu, sa faigata ona maua o ia ona ua le toe mafai ona malaga mai Arapi i Initia. O va'a o lo'o i ai taga pepa na tatau ai ona folau solo i Aferika. Ina ua malaga Christopher Columbus i Amerika, sa fiafia foi o ia i pepa. O Chili, o le paprika vevela, na sau mulimuli ane mai Amerika. Ua ia suia se vaega o le pepa e fai ma mea manogi.
Pepe laau a'e i luga laau, e oo atu i le sefulu mita. O le peppercorns, lea e fai ai le mea manogi, e tupu i ni tamai tui. I aso nei, o le pepa e tele lava e sau mai Vietnam, Initonesia, ma isi atunuu i Asia, ae mai Pasila foi.