Ava Viliamu
O ai e ana maile na te le iloa le tulaga: E tatau ona e alu vave ma e le toe maua le ki o le taavale. A tu'u mai le fa'atonuga "su'esu'e", e tamo'e ma le fiafia le maile, ae paga lea e le fa'ailoa mai ia i tatou le mea o iai le ki. Nai lo lena, na te maua lana meataalo. Matagofie! Pe na'o le ta'ifau e mafaufau ia te ia lava ma e le mana'o e fesoasoani mai ia i tatou?
“I le isi itu! O maile e matua faaosofia e fesoasoani ia i tatou tagata. E latou te le ole atu foi mo se taui. E tatau ona tatou faamanino atu iā i latou mea tatou te mananaʻo ai mai iā i latou,” o le tala lea a Dr. Juliane Brewer, o se tagata suʻesuʻe o meaola ma saienitisi mai le Iunivesite o Jena.
Faaosofia e tusa lava pe leai se toleniga
E mautinoa - e mafai ona e aʻoaʻoina maile e suʻe ma faʻasino i se mea patino. Ae ui i lea, na manaʻo Juliane Bräuer ma lana 'au e suʻe pe iloa e taifau le taimi matou te manaʻomia ai le fesoasoani e tusa lava pe leai se toleniga, pe latou te tuʻuina mai ia i matou ma le le manatu faapito, ma i lalo o le a le tulaga o le tulaga lea.
Ina ia iloa, na valaaulia e saienitisi ni tagata e leʻi aʻoaʻoina e fa-vae suʻega suʻega i se suʻesuʻega i le Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology i Leipzig. Mo suʻega, na tuʻuina e le au suʻesuʻe se ki i totonu o se potu i tua o le faitotoa Plexiglas e mafai ona tatalaina i se ki. Na iloa atu e maile le ki.
E fiafia maile e felagolagomai
Na foliga mai na matua faaosofia lava maile e fesoasoani i le tagata. Ae ui i lea, sa latou faalagolago i faʻataʻitaʻiga i le auala e mafai ai ona latou faia lenei mea: afai e nofo le tagata ma faitau le nusipepa, e le o toe fiafia le taifau i le ki. Peitaʻi, afai e fiafia le tagata i le faitotoʻa ma le ki, na maua e taʻifau se auala e tatala ai le ki o le faitotoʻa. E na'o le aoga pe afai e amio masani tagata e mafai.
Na fa'aalia e ta'ifau lenei amio fesoasoani i le tele o taimi, e tusa lava pe le'i mauaina se taui - pe i le tulaga o mea'ai po'o le fa'afetai. Na faaiʻu e saienitisi mai iʻuga o suʻega e manaʻo taʻifau e fesoasoani i tagata. Ae faatoa e malamalama i ai pe a matou tuuina atu faamatalaga talafeagai.
Ae aiseā e fesoasoani tele ai maile? "E foliga mai i le taimi o le aiga, o amioga felagolagomaʻi na avea ma se mea lelei, ma e sili atu i taifau fesoasoani," o le tala lea a Dr. Brewer
I le ala, o uo e fa-vae e faʻapitoa ona taʻua "o le a faʻamalieina", o lona uiga o le manaʻoga e faʻamalieina "o latou" tagata, o ni taʻifau a le aiga i aso nei pe masani ona faʻaaogaina e avea ma taifau laveai ma fesoasoani. Latou te matua gauai atu i "o latou" tagata ma latou te talia o latou manaʻoga uma - pe ana latou iloa pe faapefea.