Mary Allen
O pusi pa'u o se vaega o pusi. O le tele o pusi pa'u e 'ai i le pa'u o se la'au coniferous mai fafo ma toe fua mai ai. E lauiloa ona e mafai ona latou faʻaumatia vaomatua atoa.
E tusa ma le 6,000 ituaiga o pusi pa'u i le lalolagi atoa. E lanu enaena pe uliuli. O ituaiga ta'ito'atasi e sili atu i le inisi le umi. E mafai ona e vaʻaia vaega e tolu o lona tino mai luga: le lua elytra ma le pronotum. I lalo ifo o le ulu, e le mafai ona iloa mai luga. O pusi pa'u o se vaega o le fa'anatura o le vaomatua. Latou te fesoasoani i le aveeseina o laʻau mate ina ia mafai ai ona fausia ni humus fou mai ia i latou. A aliali mai i ni numera tele, e faitau e tagata i latou i faʻamaʻi faʻamaʻi.
E toetoe lava na'o le tasi a matou ituaiga faapitoa o pusi pa'u e ta'ua o le lomitusi tusi. E tupu pe a ma le lima milimita le umi. O le igoa e sau mai le mea lea: e eli alāvai i lalo o le pa'u. Afai e te aveese le paʻu mai le laau, o le a e mauaina se mapusaga e pei o papatusi lomitusi na faʻaaogaina i le lomitusi tusi i aso ua mavae. O tagata faigaluega o le vaomatua ma e oo lava i le au togavao o nisi taimi e talanoa e uiga i pusi pa'u ma o nisi taimi e uiga i lomitusi tusi ma o taimi uma e uiga i le pusi lava e tasi.
E iai le isi pusi pa'u e fa'atupu ai lea lava fa'aleagaina. O le togitogiga. E na'o le tolu milimita lona lapopoa. E le masani ona tupu ia i tatou.
E fa'afefea ona ola le lomitusi?
E mafai e se lomitusi ona lele i le tolu kilomita. Ae e mafai e le matagi ona feaveaʻi atili. Ona ia manaʻo lea e nofo i luga o se spruce, se siliva siliva, po o se pine. O iina e sau ai i le pa'u. E taumafai le laau e puipuia o ia lava mai le tagata faʻalavelave i lona sua, o le resini. E mafai ona faia lenei mea pe afai e le tele naua bugs e osofaia ai.
E eli e le tane se ana i lalo o le pa'u, o le potu ta'avale. A mae'a le fa'atosina, e tu'u fua e le fafine i lalo o le pa'u. E tusa ma le fasefulu ogogo ona eli lea o latou lava ala. O le a latou pupa ma lele ese. E ta'ua lena o le tupulaga. E tusa ma le sefulu fafine e mafai ona faʻaauau pea ona faʻateleina. O lea la i le faaiuga o le tupulaga lona lua, e tusa ma le selau fafine. A mavae le tupulaga lona tolu, e afe. I le taimi nei e mafai ona oʻo mai i le tausaga pe a fetaui ma le lomitusi.
E iloa e tane togafiti faʻapitoa: E mafai ona latou faʻaliliuina se vaega o le resini i manogi. Latou te “valaau” atu i isi tane iā i latou. I lenei auala, e vave ona afaina ai laau talafeagai. Pe a amata ona fufusi mea, e maua mai e tane se manogi ese e faʻaalia ai le iuga. Ona le toe o mai ai lea o ni pusi ma o le a le mate le laau a o lei oo mai le tama.
Aisea e mafua ai le tele o mea leaga a pusi pa'u?
E fa'aogaina e le pa'u le vaivai o la'au. E fesoasoani afā ia i latou i lenei mea. A i ai laau i luga o le eleele, e amata ona magumagu. O lenei mea e mafai ai ona e gaosia le resin ma faʻaaogaina e tau ai faʻamaʻi. O tausaga mago e fiafia foi i lenei mea. Ona o suiga o le tau, ua faateleina ai tausaga matutu i lo tatou atunuu.
I le tele o nofoaga, ua totōina e tagata togavao e le masani ai. O latou monocultures, lea e tele lava e aofia ai na o spruces. O nei togavao e masani lava ona tau le maufetuuna'i. E sili atu ona faigofie le pa'u'u i luga o spruces i afā nai lo, mo se fa'ata'ita'iga, beeches po'o oaks. Faatasi ai ma o latou aʻa pupuu, o laau spruce e faigata ona tatalia le lamala.
O le lomitusi e itiiti lava ni fili e pei o nisi tagata fai laupapa. E le leaga foi mo le natura pe a malepe se vaomatua atoa. Ona oti ai lea o le au lomitusi. E aumai e manulele ni fatu po o ni fatu sa i le eleele e totogo. O le mamafa o le afaina e matua leaga lava mo tagata e ona le vaomatua. Afai e te aumaia vave laau ua faaleagaina mai le vaomatua, e mafai lava ona e faatauina atu. Ae e itiiti ifo lo latou aoga nai lo laau maloloina.
O nisi taimi e mafai ona e vaʻaia mailei ma mea faatosina mo le lomitusi i le vaomatua. Ae e le mafai ona e faatoilaloina o ia i lena mea. E mafai ona e iloa pe tele pe toalaiti i luga o le auala. E iai ni vaila'au fa'ama'i, ae e seasea fa'aaogaina ona o latou 'ona.