Folasaga: O le faitau aofa'i o le Solofanua o Alberta
O le faitau aofa'i o solofanua a Alberta Wild Horse o se vaega o solofanua e feoa'i fua e nonofo i auvae mauga o Mauga Papa i Alberta, Kanata. O nei solofanua e tupuga mai i solofanua aiga na faʻasaʻoloto pe sosola ese mai lafumanu ma faʻatoʻaga i le amataga o le 1900s. Ua latou fetuutuunai i le ola i le vao ma ua avea ma se vaega taua o le fa'anatura o Alberta. O le Alberta Wild Horses o se faitau aofaʻi tulaga ese ma taua e manaʻomia ona puipuia ma pulea lelei.
Le fa'asologa o le gafa o le Alberta Wild Horses
O le Alberta Wild Horses o se fefiloi o ituaiga eseese o solofanua a le aiga, o lona uiga e eseese a latou fatuga. O lenei eseesega e mafai ona aoga mo le faitau aofaʻi ona e mafai ona faʻateleina ai lo latou gafatia e faʻafetaui i suiga o lo latou siosiomaga. Ae ui i lea, o lona uiga foi o nisi solofanua e mafai ona feaveaʻi suiga o kenera e mafai ona mafua ai faʻamaʻi. O nei suiga atonu na faʻafeiloaʻi i totonu o le faitau aofaʻi e ala i le faʻatupuina o solofanua a le aiga poʻo ala i suiga faʻafuaseʻi e tupu masani i le aluga o taimi.
O le a le ma'i fa'a kenera?
O se fa'ama'i fa'aletagata o se fa'aletonu e mafua mai i se fa'aletonu i le DNA o le tagata. O lenei faaletonu e mafai ona tuufaasolo mai se tasi poʻo matua uma e lua pe mafai ona tupu faʻafuaseʻi i le taimi o le atinaʻeina o le embryo. E mafai ona a'afia so'o se vaega o le tino i fa'ama'i fa'ama'i ma e mafai ona i ai le tele o a'afiaga, mai le vaivai i le ogaoga. O le ogaoga o se fa'ama'i fa'aletagata e mafai ona fa'alagolago i itu eseese, e pei o le suiga patino ma le si'osi'omaga o le tagata.
Fa'ata'ita'iga o fa'ama'i fa'ama'i i manu
E tele faʻamaʻi faʻamaʻi e aʻafia ai manu, e aofia ai solofanua. O nisi o faʻataʻitaʻiga o faʻamaʻi faʻamaʻi i solofanua e aofia ai le Equine Polysaccharide Storage Myopathy (EPSM), lea e aʻafia ai maso o le solofanua, ma le Hyperkalemic Periodic Paralysis (HYPP), lea e aʻafia ai le tino o le solofanua. O nei faʻamaʻi uma e lua e mafua mai i suiga i kenera patino.
E ono fa'ama'i fa'ama'i i le Alberta Wild Horses
Ona o le Alberta Wild Horses o se fefiloi o ituaiga eseese o solofanua aiga, e mafai ona latou tauaveina suiga e mafua ai faamaʻi. O nisi o faʻamaʻi faʻamaʻi i le Alberta Wild Horses e aofia ai i latou e aʻafia ai maso, faʻaogaina o le tino, ma le puipuiga. Ae ui i lea, a aunoa ma le suʻesuʻeina o kenera, e faigata ona iloa le tulaga tonu o nei faʻamaʻi i le faitau aofaʻi.
O a'afiaga o fa'ama'i fa'ama'i i le faitau aofa'i o solofanua vao
Ole faitau aofa'i o solofanua vao e mafai ona fa'atupula'ia fa'ama'i fa'ama'i ona o mea e pei ole inbreeding, genetic drift, ma le to'atele o tagata. O le fa'atupuina e mafai ona ta'ita'i atu ai i le fa'aputuina o suiga leaga, a'o le fa'a'ese'ese o le kenera e mafai ona mafua ai le leiloa o suiga lelei o le kenera. Laititi le faitau aofa'i o tagata e mafai ona fa'ateleina ai le avanoa o fa'ama'i fa'asolo mai i lea tupulaga ma lea tupulaga.
Su'esu'ega fa'a kenera ma su'esu'ega mo solofanua vao
E mafai ona fa'aoga su'esu'ega fa'a kenera e iloa ai suiga e mafua ai fa'ama'i fa'ama'i i solofanua vao. O lenei su'ega e mafai ona fesoasoani e iloa ai tagata ta'ito'atasi o lo'o feavea'ia nei suiga ma e mafai ona fa'ailoa ai le fa'atupuina ma le pulega fa'ai'uga. E mafai fo'i ona fa'aoga su'esu'ega fa'a kenera e su'esu'e ai solofanua o lo'o fa'aalia ni fa'ailoga o se fa'ama'i.
Le a'afiaga o fa'ama'i fa'a kenera i le faitau aofa'i o solofanua vao
O fa'ama'i fa'ama'i e mafai ona i ai se aafiaga tele i le faitau aofa'i o solofanua vao. I nisi tulaga, e mafai ona mafua ai ni faaletonu faaletino ma amioga e mafai ona afaina ai le ola o le solofanua ma le toe gaosia. I isi tulaga, atonu e leai se aafiaga iloga i le soifua maloloina o le solofanua ae e mafai lava ona tuufaasolo atu i tupulaga o lumanai.
Ta'iala mo fa'ama'i fa'ama'i i solofanua vao
E tele ta'iala tau pulega e mafai ona fa'aogaina e fa'aitiitia ai le a'afiaga o fa'ama'i fa'ama'i i le faitau aofa'i o solofanua vao. O nei mea e aofia ai suʻega ma filifiliga faʻavae, pulega faʻaleleia, ma le mataʻituina o le faitau aofaʻi. E mafai ona fesoasoani su'esu'ega fa'atupu kenera e fa'ailoa ai tagata ta'ito'atasi o lo'o feavea'i fa'ama'i fa'ama'i ma mafai ona fa'ailoa fa'ai'uga fa'atupuina. E mafai ona fesoasoani le puleaina o fa'ato'aga e fa'aitiitia le tele o suiga leaga i le faitau aofa'i. O le mata'ituina o le faitau aofa'i o tagata e mafai ona fesoasoani e su'esu'e suiga i le fa'atupuina o fa'ama'i fa'agatama i le aluga o taimi.
O le matafaioi a taumafaiga faasao i le puipuia o faama'i tau kenera
O taumafaiga fa'asao e mafai ona faia se sao taua i le puipuia o fa'ama'i fa'atagata i le faitau aofa'i o solofanua vao. O nei taumafaiga e mafai ona aofia ai le puleaina o nofoaga, puleaina o manu feʻai, ma le mataʻituina o tagata. E ala i le fa'atumauina o nofoaga ola maloloina ma fa'aitiitia ai manu fa'asao, o taumafaiga fa'asao e mafai ona fesoasoani i le fa'ateleina o le soifua maloloina o le faitau aofa'i o solofanua vao. E mafai fo'i ona fesoasoani le mata'ituina o le faitau aofa'i o tagata e su'esu'e suiga i le fa'atupuina o fa'ama'i fa'agatama i le aluga o taimi ma fa'ailoa ai fa'ai'uga a le pulega.
Fa'ai'uga: Le mana'omia mo su'esu'ega fa'aauau ma mata'ituina
I le fa'ai'uga, o fa'ama'i fa'ama'i e ono lamatia ai le soifua maloloina ma le ola o le faitau aofa'i o solofanua vao. E manaʻomia nisi suʻesuʻega e iloa ai le faʻateleina o faʻamaʻi faʻamaʻi i le faitau aofaʻi o Alberta Wild Horse ma ia atiaʻe ni taʻiala lelei tau pulega. E mana'omia fo'i le mata'ituina o le faitau aofa'i o tagata ina ia iloa ai suiga i le fa'atupuina o fa'ama'i fa'atupu i le aluga o taimi. E ala i le faia o faiga faʻamalosi e puipuia ma pulea faʻamaʻi faʻamaʻi i solofanua vao, e mafai ona tatou fesoasoani e faʻamautinoa le ola umi o lenei faitau aofaʻi taua.
Faʻamatalaga ma isi faitauga
- Fraser, D., & Houpt, KA (2015). Amioga equine: o se taʻiala mo fomaʻi manu ma saienitisi equine. Elsevier Health Sciences.
- Gus Cothran, E. (2014). Suiga fa'a kenera i le solofanua fa'aonaponei ma lona sootaga ma le solofanua anamua. Equine genomics, 1-26.
- IUCN SSC Equid Specialist Group. (2016). Equus ferus ssp. przewalskii. Le Lisi Mumu IUCN o Ituaiga Fa'amata'u 2016: e.T7961A45171200.
- Kaczensky, P., Ganbaatar, O., Altansukh, N., Enkhbileg, D., Stauffer, C., & Walzer, C. (2011). Tulaga ma le tufatufaina o le asini vao Asia i Mongolia. Oryx, 45(1), 76-83.
- Komiti a le National Research Council (US) i le Pulega o Solofanua ma Burro. (1980). solofanua vao ma burros: o se vaaiga lautele. National Academies Press.