Mary Allen
O paʻu uma a Amazonian e iai se gutu malosi o le umi o le umi, o le pito i luga e lapotopoto, ma o le gutu pito i luga e fausia ai se tuasivi maʻai ma le faʻavae. O le gutu e mafai ona uliuli, enaena, pe samasama-efuefu. O ituaiga uma o Amasone e tutusa le si'usi'u pupuu, teisi lapotopoto. O le apaau o nei sega e le manaia, o le apaau e ufiufi le ogatotonu o le siʻusiʻu.
I le fale, o nei paʻu e mafai ona ola i le 70 tausaga, i manu felelei e ola i le 50 tausaga. Ae e fai si faigata ona mate le matua o se fagafao pe a faʻatau. E mafai ona iloa tamaiti i le lanu enaena-enaena o mata. Peitaʻi, e oo atu i le tolu o ona tausaga, o le lanu o le iris e avea ma enaena-mūmū ma e le toe suia. A maeʻa le tolu tausaga, e toetoe lava a le mafai ona iloa le matua o le manulele.
E le eseese fulufulu o tane ma fafine. E na'o le foma'i manu e mafai ona fa'amauina le itupa e ala i le fa'ai'uga po'o le su'ega DNA.
Le Nofo masani
O lafu a nei manulele e nonofo i vaomatua i le vai o le Amazon ma nofoaga laugatasi e tumu i cacti ma laau iti. Ae ui i lea, o nisi o meaola o loʻo maua i Antilles, mo se faʻataʻitaʻiga, o le Amazon tautupu e nofo i le motu o St. Vincent, o le samasama-tauʻau masani i le motu o Bonaire.
O le nofoaga masani o sega mai le Amazon o le vaomatua o le Caribbean. E matauina foi manulele i Amerika i Saute ma Amerika Tutotonu, i savannas susū ma lamala pupuu. E nonofo solo sega. I le vaitau o faigauo, latou te vaeluaina mo sina taimi i ni paga ma nonofo faatasi seia oo ina mafai e moa ona felelei na o latou lava.
Le Fa'avae o Mea'ai
O le faʻavae o meaʻai o meaʻai faʻatoʻaga: fualaʻau, taʻaloga laiti o laʻau, laulaau, nisi fugalaau. O nati, fatu, ma fua o le kofe ma isi laau e maua ai le eseesega.
E le fa'atagaina le fafagaina o sega i mea'ai susu po'o aano o manufasi, e ui lava atonu e fiafia i ai seka. O mea'ai aano o manu e fa'alavelaveina ai gaioiga i totonu o le tino, ma i'u ai i le gau o fulu ma le puta. O mea suamalie ma falaoamata, kofe, ma meainu 'ava malosi e fa'asa. E le tatau foi i se tasi ona fafagaina avoka, persimmons, mago, pateta, aniani, ma le kalaka. La'au mauoa i suauu taua (mo se faataitaiga, pasili) e iai foi se aafiaga le lelei i le fagafao.
E aoga mea'ai polotini, ae na'o ni vaega laiti - e le sili atu i le faatolu i le masina i ni vaega laiti. I le avea ai o se faʻaopoopoga o porotini, e mafai ona e ofoina atu i le fagafao se fuamoa salu vela poʻo le sisi e leai se gaʻo.
Ole aofa'i ole fafaga ole manu ile aso e le tatau ona sili atu ile 50 g. E taua le teu i lou mafaufau aua e maua e sega Amazon mana'o maloloina e tumau e le suia tusa lava pe a ma'i.
Matutua feusuaiga
O manu felelei e oʻo atu i le matua faʻafeusuaiga i le tolu pe fa tausaga. O le pa mo sega e lua e tatau ona lava tele, ia le itiiti ifo i le 1.5 mita le maualuga. E le gata i lea, o manulele uma e lua e aumaia i se tulaga lelei faaletino: e tuʻuina atu ia i latou meaʻai maualuga ma e masani ona lele.
O le taimi talafeagai mo le faʻaipoipo o le amataga o Aperila. O se ofaga poʻo se ofaga fale e tuʻuina i totonu o se fagafao fagafao, o le pito i lalo e sausau i le paluga o paʻu ma le sawdust granular. E tu'u fua e le fafine pe a ma le lua vaiaso talu ona fa'aipoipo, e masani lava e tolu. Ole taimi ole fa'a'otoga e tusa ma le 29 aso. O tama'i moa e atoa i le 20 aso le matutua e tu'u i totonu o fa'a'ese'ese mo le saogalemu.
I le taimi o le faʻaipoipo ma le fafagaina, o manulele e faʻamalosi e oʻo lava i lē e ona, o lea e tatau ai ona faʻaeteete i lenei vaitau.
Fa'aa'i leo o Isi Manu ma Tagata
Amazon parrots e iloga i lo latou leotele: o taeao uma latou te amata ai le leo ma, o se tulafono, tosina atu le mafaufau o lē e ona i se leo patino. I le taimi lava e tasi, e mafai ona latou faataitai i leo o isi manu ma tagata. Ae ui i lea, i le atamai, o nei manulele e itiiti ifo i le lanu efuefu, ae e mafai ona latou taulotoina ma toe gaosia e oʻo atu i le 100 upu. O le aʻoaʻoina e faʻavae i luga o le auala e toe fai faʻatele se upu. A fai mai le sega, e maua e ia le taui.
Afai e manaʻo ai, e mafai e nei manulele ona aʻoaʻo e mulimuli i faiga masani i aso uma pe faʻataʻitaʻi ni nai togafiti faigofie.