Mary Allen
O le ituaiga o taifau Border Collie o se tasi o matua matutua i Egelani. I le taimi muamua na filifili ai le tagata e faʻaaoga taifau e fesoasoani i le lafu ma le leoleoina o lafumanu, o nei taifau na o tuaa o le Border Collie i aso nei. O le mea moni, latou te leʻi ese tele mai sui o loʻo iai nei o le ituaiga. Ua suia le tele, o maile faʻaonaponei e mafai ona sili atu le atinaʻeina o le atamai ma sili atu ona malamalama i tagata, ae latou te taofia pea le tele o uiga o latou tuaa anamua.
#1 I na taimi mamao sa faalagolago tele tagata i a latou maile atamamai ma le faamaoni faamaoni - sa tuuina atu ia i latou le leoleoina o latou fale, latou te faaaluina le taimi ma a latou fanau, ma o le mea moni sa latou fesoasoani e leoleo ma fafaga a latou lafu.
E mafai ona tatou fai atu o le ituaiga na tupu faanatura, ona o tulaga faigata o le lalolagi anamua e manaomia ai le manu ia maua le tumau lelei, lototele, usiusitai i lona matai.
#2 O nei taifau leoleo mamoe na manatu e matua taua tele, e le o se mea e ofo ai.
Sa faatau atu i se tau maualuga, ma atonu sa eseese o latou foliga mai lea itulagi ma lea itulagi. O le mea lea, o ituaiga taʻitasi o le ituaiga na faia, lea na faʻaigoaina e tusa ai ma le nofoaga na latou afua mai ai. Aemaise lava, o maile mamoe a Uelese, taifau Mamoe i Matu, Highland Collies ma Scottish Collies.
#3 O le igoa lava o le ituaiga Collie e sau mai le gagana Sikotilani, ma o le mea lea i isi itulagi o Egelani i aso anamua sa taʻua i latou o taifau mamoe.
O lenei ituaiga sa ola faʻatasi ma tagata mo le tele o seneturi, ma i le 1860 na faʻaalia muamua i se faʻaaliga o taifau. O le fa'aaliga lona lua lea o taifau i le tala fa'asolopito o le atunu'u, ma o le Border Collie na ta'ua iina o se fa'ato'aga a Peretania.