Mary Allen
Ecosystem ndi gulu la zomera ndi nyama zomwe zimakhala pamalo enaake. Nthawi zina anthu nawonso amakhala mbali yake. Malo kapena malo okhala nawonso ndi gawo la chilengedwe. Imatchedwa biotope. Mawu achi Greek akuti "eco" amatanthauza "nyumba" kapena "nyumba". Mawu akuti “dongosolo” amatanthauza chinthu cholumikizana. Sayansi yachilengedwe yomwe imafotokoza za chilengedwe ndi chilengedwe.
Kukula kwa malo okhala ndi malo ake kumatsimikiziridwa ndi anthu, makamaka asayansi. Nthawi zonse zimatengera zomwe mukufuna kudziwa. Mutha kutcha chitsa cha mtengo wowola kapena dziwe kuti ndi chilengedwe - koma muthanso kutcha nkhalango yonse momwe chitsa cha mtengo ndi dziwe zili. Kapena dambo limodzi ndi mtsinje umene umadutsamo.
Ecosystems amasintha pakapita nthawi. Zomera zikafa, zimapanga humus panthaka pomwe mbewu zatsopano zimatha kumera. Ngati mtundu wa nyama uchulukane kwambiri, sungapeze chakudya chokwanira. Kenako padzakhalanso zochepa mwa nyama zimenezi.
Komabe, chilengedwe chingathenso kusokonezedwa kuchokera kunja. Izi ndi zomwe zimachitika kumtsinje, mwachitsanzo, fakitale ikathira madzi akuda pansi. Kuchokera pamenepo, poizoni amatha kulowa m'madzi apansi, ndipo kuchokera pamenepo kupita mumtsinje. Nyama ndi zomera zomwe zili mumtsinjemo zimatha kufa ndi poizoni. Chitsanzo china ndi mphezi imene ikukantha nkhalango, n’kuyatsa mitengo yonse.