Mary Allen
Anatomi nke ntị mmadụ
Ntị mmadụ nwere akụkụ atọ: ntị mpụta, ntị etiti na ntị ime. Ntị dị n'èzí nwere pinna, ọwa ntị, na ntị ntị. Ntị nke etiti nwere ọkpụkpụ atọ kacha nta n'ime ahụ, malleus, incus, na stapes, nke na-ebunye ụda mkpọtụ site na ntị ntị ruo na ntị nke ime. Ntị dị n'ime bụ maka ịtụgharị ụda ebili mmiri ka ọ bụrụ akara eletrik nke ụbụrụ nwere ike ịkọwa.
Ebumnuche nke Ntị
Ebumnuche bụ isi nke ntị bụ ịchọpụta ebili mmiri na-ebufe ya na ụbụrụ maka nhazi. Ntị na-ekerekwa òkè na nguzozi na nhazi oghere. Na mgbakwunye na ebili mmiri ụda, ntị na-enwe mmetụta maka mgbanwe ikuku na ịma jijiji.
Ọnọdụ Ntị na anụmanụ
A na-edobe ntị n'ụdị dị iche iche na anụmanụ dị iche iche. Ọtụtụ anụmanụ, dị ka nwamba na nkịta, nwere ntị nke nwere ike ịgagharị n'onwe ha, na-enye ha ohere ịchọta isi iyi nke ụda nke ọma. Ụfọdụ anụmanụ, dị ka enyí na oke bekee, nwere ntị ndị buru ibu ma na-afụ ụfụ, nke na-enyere aka ịhazi okpomọkụ ahụ. Anụmanụ ndị ọzọ, dị ka dolphins na ụsụ, na-eji echolocation chọpụta gburugburu ha, ha anaghị adabere na ntị ha dịka anụmanụ ndị ọzọ.
Evolution nke ntinye ntị
Ọnọdụ ntị na ụmụ anụmanụ etolitela ka oge na-aga na nzaghachi maka ihe dị iche iche gburugburu ebe obibi. N'ọnọdụ ụfọdụ, ntị esiwo n'elu isi gaa n'akụkụ isi, nke mere ka ọnọdụ ụda dịkwuo mma. N'ọnọdụ ndị ọzọ, ntị aghọwo ibu ma ọ bụ dị mgbagwoju anya iji chọpụta ụda nke ọma.
Uru nke ntinye ntị n'akụkụ
Ntinye ntị n'akụkụ, ma ọ bụ ntị n'akụkụ isi, nwere ọtụtụ uru. Inwe ntị abụọ n'akụkụ nke ọzọ nke isi na-enye ohere maka nhazi ụda ziri ezi karịa. Nke a bụ n'ihi na ebili mmiri na-eru ntị nke ọ bụla n'oge dịtụ iche, na-ekwe ka ụbụrụ chọpụta ebe na anya nke ụda ụda. Ntinye ntị n'akụkụ na-enye ohere maka nchọpụta ụda sara mbara.
Ọnọdụ ụda n'ime mmadụ
Ndị mmadụ na-enwe ike ịchọta isi iyi nke ụda site na iji nchikota oge na akara ike. Mgbe ụda ebili mmiri rutere n'otu ntị tupu nke ọzọ, ụbụrụ nwere ike ikpebi ntụziaka ụda ahụ. Ụbụrụ nwekwara ike iji ọdịiche dị na ike ụda dị n'etiti ntị abụọ iji chọpụta ebe dị anya nke ụda ụda.
Ka Ụbụrụ Na-esi Akpọ ụda
A na-ahazi ụda na cortex auditory nke ụbụrụ. Cortex auditory na-enyocha ugboro, ike, na oge nke mgbaàmà ụda iji chọpụta ihe ụda pụtara. Ụbụrụ nwekwara ike ihichapụ mkpọtụ n'azụ wee lekwasị anya na ụda ụfọdụ.
Ọrụ Ụdị Ntị na-anụ
Ọdịdị nke ntị mpụta, ma ọ bụ pinna, nwere ike imetụta otú e si achịkọta ebili mmiri na-ebufe na ntị nke ime. Ụdị dị iche iche nwere ike ịbawanye ma ọ bụ mebie ụfọdụ ugboro ugboro, na-enye ohere ka ịchọta ụda dị mma nke ọma.
Ihe Mpụga Na-emetụta Ọnụ Ihe
Ihe ndị dị na mpụga, dị ka oke mkpọtụ ma ọ bụ ọrịa ntị, nwere ike imebi ntị ma metụta ịnụ ihe. Ikpughe ụda olu ka oge na-aga nwere ike iduga n'ịnụ ihe. Ọrịa ntị nwere ike ịkpata mmebi na-adịru nwa oge ma ọ bụ na-adịgide adịgide na eardrum na ọkpụkpụ ntị etiti.
Ntinye Ntị n'ime ndị ntị chiri
Ndị ntị chiri nwere ike ịnwe ntinye ntị dị iche iche karịa ndị na-anụ ihe. Ụfọdụ ndị ntị chiri nwere ike inwe ntị nke dị obere ma ọ bụ na-eto eto karịa ka ọ na-adị. Ndị ọzọ nwere ike ịnwe ntị nke edobere iche n'ihi mkpụrụ ndụ ihe nketa.
Ntinye ntị na anụmanụ ndị ọzọ
Anụ anụ ndị ọzọ emegharịwo ebe ntị dị iche iche maka mkpa ha. Dịka ọmụmaatụ, anụ anụ dị ka ọdụm na agụ nwere ntị na-eche ihu ka ha chọta anụ oriri ka mma. Anụ anụ ndị a na-eri anụ, dị ka mgbada na oke bekee, nwere ntị nke nwere ike ịtụgharị n'onwe ya iji chọpụta ndị na-eri anụ.
Mmechi: Ihe mere Ntị ji dị n'akụkụ isi anyị
Ọnọdụ nke ntị n'akụkụ nke isi anyị na-enye ohere maka nhazi ụda dị mma na ihe dị iche iche nke nchọpụta ụda. Ụdị ntị dị n'èzí na ọnọdụ nke ntị na-ekerekwa òkè n'otú anyị si anụ ihe. Ọ bụ ezie na ihe ndị dị n'èzí nwere ike imetụta ịnụ ihe, ntinye ntị anyị na-ekpebi n'ụzọ dị ukwuu site n'ihe evolushọn na ihe nketa mkpụrụ ndụ ihe nketa.