Chjamemu pesti animali o piante chì dannu a ghjente in modu particulari. Puderanu infestate ligumi o frutti, ma ancu legnu o spazii viventi è i so mobili. S'elli infettanu l'omu stessu, avemu a tendenza à chjamà "patogeni".
I pesti si sviluppanu principarmenti induve l'omu hà interferitu cù a natura. A ghjente piace à cultivà grandi campi cù una sola è a listessa cultura, per esempiu, u granu. Hè chjamatu monocultura. In ogni casu, questu mette a natura fora di equilibriu è dà à spezie individuali di esseri viventi l'uppurtunità di ripruduce rapidamente. Queste spezie allora manghjanu tuttu nudu. Hè ciò chì l'omu chjamemu pesti.
Ma per a natura, ùn ci hè micca distinzione trà benefica è dannosa. Tuttu ciò chì vive cuntribuisce à u ciculu di a vita. Ma a ghjente vede soprattuttu per u so propiu benefiziu. Spessu cumbattenu i pesti cù veleni. Quandu ci sò pesti in a casa, spessu avete aduprà un controller di pesti.
Chì tipi di pesti ci sò?
I pesti in frutti, ligumi, granu, o patate sò chjamati pesti agriculi: l'afidi causanu foglie à secca, i fungi distruggenu i culturi di fragole o vigneti, i cunigli in Australia o i topi manghjanu giardini interi è campi nudi.
In u boscu, ci sò pesti forestali. U più cunnisciutu di questi hè u scarabeu di scorcia, chì custruisce i so tunnel sottu a scorcia di l'arburu è cusì face chì l'arbulu si secca è mori. A falena di quercia hè una farfalla chì e so larve uccidenu l'arburi chì di solitu eranu digià debuli.
Quandu i topi o i rati ghjunghjenu à i nostri pruvisti, parlemu di pesti di almacenamiento. Questu include a moth di vestiti. Questa hè una farfalla chì manghja i buchi in a nostra robba cum'è una larva. U moldu hè ancu parte di questu quandu rende u nostru pane o marmellata inedible.
A cucarda o cucarda hè particularmente temuta. Stu insettu cresce à 12 à 15 millimetri in u nostru paese. Li piace particularmente di campà in i nostri manciari, ma ancu in vestiti. A scarafata ùn solu rende i nostri pruvisti inedible. A so saliva, a pelle è i detriti fecali ponu ancu cuntene patogeni. Questi ponu causà allergii, eczema è asma.
Ma ci sò ancu pesti di e piante chì attaccanu direttamente i spazi viventi. Diversi tipi di muffa sò temuti. Quessi sò funghi spiciali. Quandu si sò spargugliati in muri o mobili, un specialista hè generalmente necessariu: In questu casu, però, ùn hè micca a cumpagnia di cuntrollu di pesti, ma una cumpagnia di custruzzione specializata.