UMary Allen
Izinambuzane sizibiza ngezilwane noma izitshalo ezilimaza abantu ngendlela ethile. Zingahlasela imifino noma izithelo, kodwa futhi nezinkuni noma izindawo zokuhlala kanye nempahla yazo. Uma zithelela abantu ngokwabo, sivame ukubabiza ngokuthi “amagciwane”.
Izinambuzane zikhula ngokuyinhloko lapho umuntu eye waphazamisa imvelo. Abantu bathanda ukulima amasimu amakhulu ngesilimo esisodwa nesinye, isibonelo, ummbila. Ibizwa ngokuthi i-monoculture. Nokho, lokhu kukhipha imvelo ekulinganiseni futhi kunikeza uhlobo ngalunye lwezidalwa eziphilayo ithuba lokuzala ngokushesha. Lezi zinhlobo bese zidla yonke into engenalutho. Yilokho thina bantu esikubiza ngokuthi izinambuzane.
Kodwa ngemvelo, akukho mehluko phakathi kwenzuzo nokulimazayo. Konke okuphilayo kunomthelela emjikelezweni wokuphila. Kodwa abantu ngokuvamile bakubona ukuze kuzuze bona. Zivame ukulwa nezinambuzane ezinoshevu. Lapho kunezinambuzane endlini, ngokuvamile kufanele usebenzise isilawuli sezinambuzane.
Yiziphi izinhlobo zezinambuzane ezikhona?
Izinambuzane ezisesithelweni, imifino, okusanhlamvu, noma amazambane zibizwa ngokuthi izinambuzane zezolimo: ama-aphid abangela ukuba amaqabunga abune, isikhunta sibhubhisa izitshalo zama-strawberry noma izivini, onogwaja e-Australia noma amagundane adla izingadi namasimu angenalutho.
Ehlathini, kunezinambuzane zasehlathini. Eyaziwa kakhulu kulawa ibhungane lamagxolo, elakha imigudu yalo ngaphansi kwamagxolo esihlahla ngaleyo ndlela libangele ukuba lesi sihlahla some futhi sife. Ibhu le-oki liwuvemvane olunezibungu ezibulala izihlahla ngokuvamile ezazivele zibuthakathaka.
Uma amagundane noma amagundane efika ezintweni zethu, sikhuluma ngezinambuzane ezigcina impahla. Lokhu kubandakanya inundu yezingubo. Uvemvane lolu oludla izimbobo ezingutsheni zethu njengesibungu. Isikhunta siphinde sibe yingxenye yawo lapho senza isinkwa noma ujamu wethu ungadli.
Iphela noma iphela lesatshwa kakhulu. Lesi sinambuzane sikhula sibe ngamamilimitha ayi-12 kuya kwayi-15 ezweni lakithi. Ithanda ikakhulukazi ukuhlala ekudleni kwethu, kodwa nasezimpahleni. Iphela alenzi nje kuphela izinto zethu ezingadliwa. Amathe, isikhumba, kanye nemfucumfucu yendle nakho kungaqukatha amagciwane. Lokhu kungabangela ukungezwani komzimba, i-eczema, nesifuba somoya.
Kodwa kukhona nezinambuzane zezitshalo ezihlasela izindawo zokuhlala ngokuqondile. Izinhlobo ezihlukahlukene zesikhunta ziyesaba. Lawa amakhowe akhethekile. Uma sezisakazekele ezindongeni noma ifenisha, ngokuvamile kudingeka uchwepheshe: Kulokhu, nokho, akuyona inkampani yokulawula izinambuzane, kodwa inkampani ekhethekile yokwakha.