Mary Allen
Idaabobo oju-ọjọ tumọ si pe eniyan ṣiṣẹ lati rii daju pe oju-ọjọ ko yipada pupọ. Ilẹ̀ ayé ti ń móoru láti ìgbà tí ilé iṣẹ́ ṣe jáde ní ọ̀rúndún kọkàndínlógún. Eyi jẹ pataki nitori awọn eefin eefin gẹgẹbi erogba oloro. Ti o ba wa ni diẹ sii ninu afẹfẹ, lẹhinna o gbona: ooru lati oorun ti o kọlu aiye ko le fi ilẹ silẹ ni irọrun mọ.
Ibi-afẹde ti aabo oju-ọjọ ni lati tọju igbona ti aye wa daradara ni isalẹ iwọn Celsius meji. Awọn onimo ijinlẹ sayensi ro pe paapaa igbona diẹ sii yoo ni awọn abajade buburu pupọ fun aye wa ati awọn olugbe rẹ. Ibi-afẹde yii ti ṣeto nipasẹ fere gbogbo orilẹ-ede ni agbaye ni Ilu Paris ni ọdun 2015.
Sibẹsibẹ, oju-ọjọ ti gbona tẹlẹ nipasẹ iwọn iwọn kan. Imurusi tun n yara si. Nitorinaa, o fẹrẹ jẹ pe gbogbo awọn onimọ-jinlẹ ni ero pe ọkan gbọdọ ṣiṣẹ ni iyara lati le tun de ibi-afẹde naa.
Bawo ni o ṣe le daabobo oju-ọjọ?
Pupọ ti ohun ti a ṣe lojoojumọ n tu awọn eefin eefin sinu afẹfẹ. Ọpọlọpọ awọn agbegbe ti igbesi aye wa n gba agbara pupọ: ni ile nigba gbigbe ni ayika, ni awọn ile-iṣelọpọ, ati bẹbẹ lọ. Lati le daabobo oju-ọjọ, a gbọdọ ni apa kan gbiyanju lati lo agbara diẹ. Ni apa keji, a gbọdọ rii daju pe agbara yii jẹ mimọ bi o ti ṣee.
Lọwọlọwọ, agbara pupọ ni a tun gba lati inu ohun ti a npe ni epo fosaili. Iwọnyi jẹ awọn orisun agbara ti a ti fipamọ si ipamo fun awọn miliọnu ọdun. Ọ̀pọ̀lọpọ̀ afẹ́fẹ́ carbon dioxide ti wà nínú wọn láti ìgbà yẹn. Nígbà tí wọ́n bá jóná, afẹ́fẹ́ carbon dioxide yìí sá lọ sínú afẹ́fẹ́. Awọn epo fosaili pẹlu, fun apẹẹrẹ, epo robi, gaasi adayeba, ati eedu lile.
Dipo awọn epo fosaili wọnyi, awọn agbara isọdọtun nikan ni o yẹ ki o lo. Nitorina itanna yẹ ki o ṣejade pẹlu awọn turbines afẹfẹ, awọn sẹẹli oorun, tabi agbara omi. Awọn oniwadi n ṣiṣẹ lati mu awọn imudara wọnyi dara ati ṣẹda awọn ilana tuntun lati ṣe agbejade agbara isọdọtun. Ni ojo iwaju, awọn ọkọ ayọkẹlẹ, awọn ọkọ ofurufu, ati awọn ọna gbigbe miiran le tun ṣiṣẹ lori ina lati awọn agbara isọdọtun.
Diẹ ninu awọn epo tun le dagba pada: wọn ṣe lati awọn irugbin, fun apẹẹrẹ. Ohun ti a npe ni epo gaasi tun le ṣe ni ọna yii, fun apẹẹrẹ, lati gbona ile kan. Nibẹ ni o wa tun enjini ti o nṣiṣẹ lori hydrogen. Hydrogen jẹ epo, lilo eyiti o nmu omi nikan ti ko lewu si oju-ọjọ.
Ṣugbọn paapaa awọn orisun mimọ ti agbara ni awọn ailagbara wọn. Hydrogen gbọdọ kọkọ ṣe. Eyi tun nilo agbara pupọ. Awọn ẹrọ afẹfẹ le jẹ ewu fun ọpọlọpọ awọn ẹiyẹ ati idamu ẹwa ti ala-ilẹ fun ọpọlọpọ eniyan. Ṣiṣejade awọn sẹẹli oorun n gba agbara pupọ. Dams yi ipa ọna adayeba ti awọn odo ati ki o run ibugbe ti ọpọlọpọ awọn ẹranko. Ọpọlọpọ awọn orisun agbara wọnyi ko tun pese iye agbara kanna ni gbogbo igba. Awọn sẹẹli oorun ko ṣiṣẹ ni alẹ, fun apẹẹrẹ. Nitorina o ṣe pataki lati tọju ina mọnamọna bakan, ṣugbọn eyi ti jẹ gbowolori pupọ.
Iṣoro tun wa pẹlu awọn orisun agbara isọdọtun ati awọn epo: ti o ba gbin nkan kan ni aaye kan lati le ṣe ina agbara lati inu rẹ, iwọ ko le gbin awọn irugbin to jẹun nibẹ ni akoko kanna. Tabi awọn eweko to jẹun ti wa ni tan-sinu biogas. Paapaa lẹhinna ounjẹ kere si.
Ọpọlọpọ awọn ohun ti o dara fun afefe ko dara laifọwọyi fun ayika ni apapọ. Idaabobo oju-ọjọ nitorina tun pẹlu iwadi ti o tẹsiwaju si iwọnyi ati awọn orisun agbara mimọ miiran. Ibi-afẹde ni pe wọn pese agbara diẹ sii ati ni awọn ipa buburu diẹ si awọn agbegbe miiran.
Idaabobo oju-ọjọ
Idaabobo oju-ọjọ tumọ si pe eniyan ṣiṣẹ lati rii daju pe oju-ọjọ ko yipada pupọ. Ilẹ̀ ayé ti ń móoru láti ìgbà tí ilé iṣẹ́ ṣe jáde ní ọ̀rúndún kọkàndínlógún. Eyi jẹ pataki nitori awọn eefin eefin gẹgẹbi erogba oloro. Ti o ba wa ni diẹ sii ninu afẹfẹ, lẹhinna o gbona: ooru lati oorun ti o kọlu aiye ko le fi ilẹ silẹ ni irọrun mọ.
Ibi-afẹde ti aabo oju-ọjọ ni lati tọju igbona ti aye wa daradara ni isalẹ iwọn Celsius meji. Awọn onimo ijinlẹ sayensi ro pe paapaa igbona diẹ sii yoo ni awọn abajade buburu pupọ fun aye wa ati awọn olugbe rẹ. Ibi-afẹde yii ti ṣeto nipasẹ fere gbogbo orilẹ-ede ni agbaye ni Ilu Paris ni ọdun 2015.
Sibẹsibẹ, oju-ọjọ ti gbona tẹlẹ nipasẹ iwọn iwọn kan. Imurusi tun n yara si. Nitorinaa, o fẹrẹ jẹ pe gbogbo awọn onimọ-jinlẹ ni ero pe ọkan gbọdọ ṣiṣẹ ni iyara lati le tun de ibi-afẹde naa.
Bawo ni o ṣe le daabobo oju-ọjọ?
Pupọ ti ohun ti a ṣe lojoojumọ n tu awọn eefin eefin sinu afẹfẹ. Ọpọlọpọ awọn agbegbe ti igbesi aye wa n gba agbara pupọ: ni ile nigba gbigbe ni ayika, ni awọn ile-iṣelọpọ, ati bẹbẹ lọ. Lati le daabobo oju-ọjọ, a gbọdọ gbiyanju ni ọwọ kan lati lo agbara diẹ. Ni apa keji, a gbọdọ rii daju pe agbara yii jẹ mimọ bi o ti ṣee.
Lọwọlọwọ, agbara pupọ ni a tun gba lati inu ohun ti a npe ni epo fosaili. Iwọnyi jẹ awọn orisun agbara ti a ti fipamọ si ipamo fun awọn miliọnu ọdun. Ọ̀pọ̀lọpọ̀ afẹ́fẹ́ carbon dioxide ti wà nínú wọn láti ìgbà yẹn. Nígbà tí wọ́n bá jóná, afẹ́fẹ́ carbon dioxide yìí sá lọ sínú afẹ́fẹ́. Awọn epo fosaili pẹlu, fun apẹẹrẹ, epo robi, gaasi adayeba, ati eedu lile.
Dipo awọn epo fosaili wọnyi, awọn agbara isọdọtun nikan ni o yẹ ki o lo. Nitorina itanna yẹ ki o ṣejade pẹlu awọn turbines afẹfẹ, awọn sẹẹli oorun, tabi agbara omi. Awọn oniwadi n ṣiṣẹ lati mu awọn imudara wọnyi dara ati ṣẹda awọn ilana tuntun lati ṣe agbejade agbara isọdọtun. Ni ojo iwaju, awọn ọkọ ayọkẹlẹ, awọn ọkọ ofurufu, ati awọn ọna gbigbe miiran le tun ṣiṣẹ lori ina lati awọn agbara isọdọtun.
Diẹ ninu awọn epo tun le dagba pada: wọn ṣe lati awọn irugbin, fun apẹẹrẹ. Ohun ti a npe ni epo gaasi tun le ṣe ni ọna yii, fun apẹẹrẹ, lati gbona ile kan. Nibẹ ni o wa tun enjini ti o nṣiṣẹ lori hydrogen. Hydrogen jẹ epo, lilo eyiti o nmu omi nikan ti ko lewu si oju-ọjọ.
Ṣugbọn paapaa awọn orisun mimọ ti agbara ni awọn ailagbara wọn. Hydrogen gbọdọ akọkọ wa ni iṣelọpọ. Eyi tun nilo agbara pupọ. Awọn afẹfẹ afẹfẹ le jẹ ewu fun ọpọlọpọ awọn ẹiyẹ ati idamu ẹwa ti ala-ilẹ fun ọpọlọpọ eniyan. Ṣiṣejade awọn sẹẹli oorun n gba agbara pupọ. Dams yi ipa ọna adayeba ti awọn odo ati ki o run ibugbe ti ọpọlọpọ awọn ẹranko. Ọpọlọpọ awọn orisun agbara wọnyi ko tun pese iye agbara kanna ni gbogbo igba. Awọn sẹẹli oorun ko ṣiṣẹ ni alẹ, fun apẹẹrẹ. Nitorina o ṣe pataki lati tọju ina mọnamọna bakan, ṣugbọn eyi ti jẹ gbowolori pupọ.
Iṣoro tun wa pẹlu awọn orisun agbara isọdọtun ati awọn epo: ti o ba gbin nkan kan ni aaye kan lati le ṣe ina agbara lati inu rẹ, iwọ ko le gbin awọn irugbin to jẹun nibẹ ni akoko kanna. Tabi awọn eweko to jẹun ti wa ni tan-sinu biogas. Paapaa lẹhinna ounjẹ kere si.
Ọpọlọpọ awọn ohun ti o dara fun afefe ko dara laifọwọyi fun ayika ni apapọ. Idaabobo oju-ọjọ nitorina tun pẹlu iwadi ti o tẹsiwaju si iwọnyi ati awọn orisun agbara mimọ miiran. Ibi-afẹde ni pe wọn pese agbara diẹ sii ati ni awọn ipa buburu diẹ si awọn agbegbe miiran.
Awọn ohun ọgbin nigbagbogbo ti yọ carbon dioxide kuro ninu afefe. Eyi n ṣẹlẹ lakoko photosynthesis. Nitorina awọn igbo ṣe pataki pupọ fun aabo oju-ọjọ ati pe o yẹ ki o tọju. Bibẹẹkọ, awa eniyan lọwọlọwọ n tu carbon oloro diẹ sii sinu afefe ju awọn ohun ọgbin le gba. Ni afikun, siwaju ati siwaju sii igbo ti wa ni ge lulẹ. Gbígbin àwọn igbó tuntun lè tọ́jú ọ̀pọ̀ afẹ́fẹ́ carbon dioxide sí i bí igi. A n sọrọ nipa isọdọtun. Diẹ ninu awọn oniwadi ti ṣe agbekalẹ awọn ero lati di ọpọlọpọ carbon dioxide bi o ti ṣee ṣe pẹlu awọn miliọnu awọn igi titun.
Awọn ewe tun ṣe ipa pataki ninu aabo oju-ọjọ. Nitoripe ọpọlọpọ wa, wọn di ọpọlọpọ awọn toonu ti carbon dioxide fun ọdun kan. Nigbati awọn ewe ba kú, wọn rì si ilẹ-ilẹ okun ati erogba oloro pẹlu wọn. Nitorinaa, wọn yọkuro pupọ lati inu afẹfẹ patapata. Ni ọna yii, wọn tun le di erogba oloro diẹ sii. Sibẹsibẹ, ko ṣiyeyeye kini awọn abajade eyi yoo bibẹẹkọ.
Iwadi tun ti ṣe sinu awọn aṣayan imọ-ẹrọ fun yiyọ erogba oloro lati oju-aye. Ohun ti a npe ni igi Oríkĕ le ṣe àlẹmọ erogba oloro lati afẹfẹ. Erogba oloro oloro yii le ṣee lo. O le ṣee lo bi ajile fun awọn irugbin ninu eefin tabi lo lati ṣe awọn epo atọwọda. Sibẹsibẹ, imọ-ẹrọ yii ko ti to lati yọ awọn oye gaasi eefin nla kuro ninu afẹfẹ.
Awọn ọna tun ti wa ni idagbasoke fun awọn ile-iṣẹ agbara ti o lo awọn epo fosaili gẹgẹbi edu lati tu silẹ kere si erogba oloro sinu afefe. Dipo ti itusilẹ erogba oloro sinu afefe, o ti wa ni channeled sinu apata jin ipamo. Nitorina ko ṣe alabapin si imorusi mọ.
Awọn eniyan nigbagbogbo sọ pe ohun kan jẹ "aitọ oju-ọjọ". Ni ọwọ kan, eyi le tumọ si pe ọja kan ti ṣelọpọ patapata pẹlu awọn agbara isọdọtun ati nitorinaa ko si erogba oloro wọ inu oju-aye gangan. Ṣugbọn o tun le tumọ si pe erogba oloro ti wọ inu afẹfẹ nitootọ. Ṣugbọn olupese ti ṣe atilẹyin awọn iṣẹ akanṣe ti o fipamọ iye kanna ti erogba oloro lẹẹkansi. Nitorinaa ko si gaasi eefin diẹ sii ninu afefe ju ti tẹlẹ lọ. Eyi tun ni a npe ni "ẹsan". Ọkọ ofurufu gigun, fun apẹẹrẹ, tu ọpọlọpọ awọn erogba oloro sinu afefe. Nítorí náà, àwọn arìnrìn-àjò kan ń yọ̀ǹda ara wọn láti san owó púpọ̀ sí i fún àjọ kan. Eyi nlo owo naa lori awọn iṣẹ akanṣe ti o fipamọ iye kanna ti erogba oloro ti o ti ipilẹṣẹ lakoko ọkọ ofurufu naa. Eyi jẹ ki ọkọ ofurufu naa jẹ “aitọ oju-ọjọ”.
Ṣe afefe ni aabo to?
Ni 1990, ni ilu Kyoto ti Japan, o fẹrẹẹ jẹ gbogbo orilẹ-ede agbaye ṣeto awọn ibi-afẹde fun idinku awọn itujade gaasi eefin fun igba akọkọ. Lati igbanna, diẹ ninu awọn orilẹ-ede ti dinku diẹ ninu awọn gaasi eefin wọn. Ni kariaye, awọn itujade eefin eefin ti tẹsiwaju lati dide.
Sibẹsibẹ, siwaju ati siwaju sii eniyan ti wa ni idaniloju bayi pe iyipada oju-ọjọ lewu pupọ ati pe o le ni rilara tẹlẹ. Wọn fẹ ki awọn ijọba wọn daabobo oju-ọjọ dara julọ. Lati opin ọdun 2018, awọn ọdọ lati Ọjọ Jimọ fun Ọjọ iwaju ati ọpọlọpọ awọn ajo aabo ayika miiran ti n ṣe ipolongo fun eyi. Awọn olokiki pupọ ati siwaju sii tun nlo ipele olokiki wọn lati fa ifojusi si iyipada oju-ọjọ.
Ni ọpọlọpọ awọn orilẹ-ede, awọn ijọba ti pinnu tabi yoo pinnu lori awọn eto aabo oju-ọjọ. Awọn orilẹ-ede wọnyi fẹ lati tu awọn eefin eefin diẹ silẹ diẹ sii sinu afẹfẹ. Ọpọlọpọ awọn orilẹ-ede ni awọn ero lati di didoju erogba tabi isunmọ eedu erogba nipasẹ 2050. Ni ipari yii, wọn gbọdọ ṣe ọpọlọpọ awọn iwọn ni awọn ọdun to n bọ ki ibi-afẹde yii le ṣee.
Eyi nigbagbogbo tọka si bi idiyele erogba oloro. Ni ojo iwaju, awọn orilẹ-ede siwaju ati siwaju sii yoo ni lati san owo fun toonu ti carbon dioxide ti wọn gbejade. A nireti pe ẹbun naa yoo gba eniyan ati awọn ile-iṣẹ niyanju lati dinku itujade erogba.
Idaabobo oju-ọjọ tun tumọ si pe eniyan ni lati ni ibamu si iyipada afefe. Fun apẹẹrẹ, awọn ilu ti o wa ni eti okun ni lati ni iṣiro pẹlu awọn ipele okun ti nyara. Nitorinaa o yẹ ki o bẹrẹ ni ironu nipa bii o ṣe le daabobo ararẹ lọwọ iṣan omi loni. Awọn igbo gbọdọ ṣetọju awọn igbo wọn ni iru ọna ti wọn le ye ninu igbona ati oju-ọjọ ti o buruju diẹ sii.
Ṣugbọn awọn ero ti o jinna pupọ ti pẹ lati koju iyipada oju-ọjọ. Awọn eniyan yoo ni ipa pataki lori afefe Earth. Ọkan ero yoo jẹ lati lọlẹ awọn satẹlaiti kan sinu aaye. Gẹgẹbi iru parasol, iwọnyi yoo rii daju pe awọn itanna oorun diẹ ti de ilẹ ki o tutu. Ero miiran yoo jẹ lati fi awọn kemikali sinu afẹfẹ ti yoo tutu rẹ.
Sibẹsibẹ, gbogbo awọn imọran wọnyi jẹ ariyanjiyan pupọ nitori pe dajudaju wọn yoo tun fa awọn eewu ati awọn iṣoro siwaju sii. Wọ́n tún lè gbé ìrètí èké dìde. Ọpọlọpọ awọn onimo ijinlẹ sayensi, nitorina, ro pe o yẹ ki a kọkọ ṣe ohun gbogbo ti a le ṣe lati da iyipada oju-ọjọ duro pẹlu awọn ọna ti o kere ju.