Mary Allen
Palaeozoic nyaéta jaman dina sajarah bumi. Ieu dimimitian kira-kira 540 juta taun ka tukang jeung réngsé kira-kira 250 juta taun saméméh waktu urang. Ku kituna éta bagian tina ampir 300 juta taun.
The Palaeozoic dibagi kana période béda:
- The Cambrian 540 nepi ka 485 juta taun ka tukang,
- Ordovician 485 nepi ka 443 juta taun ka tukang,
- Silurian 443 nepi ka 420 juta taun ka tukang,
- nu Devonian 420 nepi ka 359 juta taun ka tukang,
- nu Carboniferous 359 nepi ka 300 juta taun ka tukang jeung
- nu Permian 300 nepi ka 250 juta taun ka tukang.
Élmuwan ogé nyauran éta Era Palaeozoic. Kecap asalna tina basa Yunani kuna sarta bisa ditarjamahkeun salaku "mahluk kuna". Jaman Mesozoic, dimana dinosaurus hirup, dituturkeun ku Palaeozoic. Waktu urang ayeuna disebut géologis Era Cenozoic.
Kumaha buana robah?
Dunya katingalina béda pisan sareng ayeuna. Dina awal Palaeozoic, bumi katutupan di pisan kidul ku daratan badag: Gondwana. Loba buana ieu katutupan ku és. Suku gunung pangkalerna, kumaha oge, dugi ka katulistiwa. Aya ogé tilu buana leutik di wewengkon tropis, ngan kiduleun khatulistiwa. Dimana Éropa kiwari, aya lajeng hiji sagara. Salila jutaan taun, buana pindah ka kalér.
Kira-kira 400 juta taun ka tukang, susunan buana robah sacara signifikan. Dua buana leutik tabrakan. Buana Laurussia kabentuk. Nalika dua daratan ieu patepung, gunung-gunung kabentuk, sababaraha diantarana masih aya dugi ka ayeuna. Ieu kalebet, contona, Appalachian, pagunungan rendah di AS sareng Kanada. Engké kénéh, buana hébat séjén Gondwana dipindahkeun salajengna kalér sarta collided kalawan Laurussia. Ieu kumaha buana badag Pangea kabentuk. Pangea ieu disebut superbuana sabab éta hiji-hijina buana dina waktu éta.
Kumaha mahluk hirup mekar dina Palaeozoic?
Dina awal Palaeozoic éta Cambrian. Waktu éta, sato masih hirup sacara éksklusif di cai. Ieu utamana spons, corals, snail, sarta cephalopods. Geus aya sato pangheulana nu boga rorongkong atawa cangkang teuas. Flora ieu utamana dugi ka ganggang. Beungeut taneuh éta gundul sareng henteu aya pepelakan.
Dina période saterusna, Ordovician, sato darat munggaran, jeung tutuwuhan mucunghul deukeut basisir. Ieu utamana amfibi, nyaéta sato anu hirup sabagean dina cai sarta sabagean di darat. Aya ogé sato munggaran kalayan panon. Utamana di Devonian sato jeung tutuwuhan sumebar beuki leuwih darat, utamana serangga. Tapi loba spésiés anyar ogé mecenghul di laut. Ieu kaasup, contona, karuhun hiu kiwari.
Réptil munggaran muncul di darat dina jaman Carboniferous. Sasatoan neundeun endog di darat. Aya serangga badag kawas capung buta. Sabagéan ageung permukaan bumi parantos katutupan ku leuweung. Dina période Permian, sabagéan ageung sato akuatik waktos éta punah. Di darat, kumaha oge, kahirupan terus mekar. Réptil mimiti dibeulah jadi hérbivora jeung karnivora. Di antara pepelakan, aya konifer munggaran.
Dina ahir Permian, 250 juta taun ka tukang, aya parobahan iklim parna. Hal ieu disababkeun ku bituna vulkanik anu ageung di Siberia ayeuna. Hasilna mangrupikeun kapunahan massal anu panggedéna dina sajarah alam dugi ka ayeuna. Dua kali leuwih loba spésiés ngiles ti nalika dinosaurus punah 65 juta taun ka tukang.