Mary Allen
Kapasite sansoryèl chen yo se bèl bagay. Espesyalman kapasite li nan santi anpil odè diferan. Kit kòm yon chen dwòg-sniffing oswa trelè moun, nen chen an valè ak itilize nan anpil domèn nan lavi chak jou nou an. Sepandan, lòt sans chen an dwe pran an kont tou si ou vle konprann epi fè eksperyans chen ou an plis ak pi byen.
Yon Apèsi sou Fonksyon Sansoryèl Chen
Chen anrichi lavi nou epi fè yo trè espesyal. Nou ap viv byen ak yo men nou wè anviwònman an yon fason diferan. Rezon ki fè sa a se nan sans yo. Menm jan ak moun, yo gen senk sans - men yo devlope yon fason diferan.
wè
Chen yo kapab rekonèt menm pi piti diferans ki genyen nan klète. Pi fonse anviwònman an, pi bon chen yo ka distenge diferans. Tapetum lucidum a responsab pou sa a, pami lòt bagay, e chen ka elaji elèv yo anpil.
Chen ka sèlman wè sèten tout koulè nan koulè. Paske yo manke yon kalite kòn nan estrikti je a, yo pa kapab wè koulè vèt la. Nan lòt men an, yo ka wè ton vyolèt, ble, jòn ak blan patikilyèman byen epi yo ka distenge yo youn ak lòt. Koulè tankou wouj, jòn, zoranj, oswa vèt, nan lòt men an, pa ka vrèman distenge pa chen. Pa egzanp, si ou jete yon jwèt jòn sou yon jaden vèt, chen ou p'ap ka wè l' men li p'ap ka lokalize l' ap itilize lòt sans li.
Lè li rive rekonèt estimilis mouvman, sepandan, pesonn pa ka twonpe yon chen. Yon chen pèsevwa menm mouvman ki pi piti yo, ke nou moun pafwa pa vrèman rekonèt. Chen, nan lòt men an, pa ka rekonèt objè san mouvman.
Vizyon yon chen ka deteryore ak laj oswa kòm yon rezilta nan maladi.
Koute
Chen ka tande pi byen pase moun. Fòm zòrèy yo (zòrèy floppy/baton) pa enpòtan. Yo wè vag son yo nan lè a. Sa yo toujou leve lè patikil deplase nan lè a. Si vag son yo antre nan zòrèy chen an, tanpon an vibre ak pwosesis odyans aktyèl la pran kou li.
Chen yo kapab tande nan yon ranje frekans soti nan 20 Hz a 50 kHz. Sa a tou eksplike poukisa yo ka tande sourit anba tè oswa literalman touse pis. Nati ak mond bèt li yo reprezante yon bri ekstraòdinè pou chen ou. Sepandan, lavi chak jou nou an peppered ak tout kalite bri ki discrète pou nou, si yo pa tande ditou. Men zanmi kat janm nou yo remake yo. Isit la, pou egzanp, lanp ekonomize enèji oswa bwòs dan elektrik yo souvan itilize yo ta dwe mansyone. Li se yon feat etonan pou chen yo bloke bri sa yo swadizan twoublan ak filtre soti nan bri espesifik ki soti nan melanj antye sa a nan vag son.
Twòp sire, ti kòb kwiv, yon enfeksyon nan zòrèy, oswa move direksyon van an ka mennen nan yon pèt nan bon jan kalite tande. Ou pa dwe bliye: nan laj fin vye granmoun kapasite nan tande diminye.
Pran sant
Kapasite yon chen nan pran sant se enkontournabl byen lwen siperyè ak sa yo ki nan imen. Pou ba ou yon pi bon lide: Chen gen anviwon 220 milyon selil olfactif. Nou moun, nan lòt men an, se jis ant apeprè 5 ak 10 milyon dola.
Chen yo kapab tou chanje retounen ak lide ant respire nòmal ak sniffing. Sa vle di ke lè chen an respire, li ka dirije koule lè a nan nasopharynx nan direksyon poumon yo. Lè sniffing, c'est-à-dire respire odè a, ritm respirasyon an diferan. Zanmi an kat janm ka respire nan lè a jiska 300 fwa nan yon minit, dirije li nan mukoza olfactif la. Sa a toujou mande pou ase imidite pou patikil odè yo ka mare epi konsa analize.
Gou
Nan chen, reseptè yo gou yo sitiye nan manbràn mikez la nan lang lan. Yo abite nan ti grap ki rele boujon gou. Pèsepsyon nan gou se tout plis sansib, plis nan boujon gou sa yo prezan. Chen gen mwens boujon gou pase moun. Pou pi bon konparezon: Chen gen anviwon 1700 a 2000 boujon gou, pandan ke nou moun gen anviwon 9000.
Chen gen kat kalite boujon gou. Yo ka gou dous, dous-frwi, tounen, anmè, ak bon plat-pikant (yo rele tou "umami") epi distenge yo youn ak lòt. Sa a se akòz prezans nan diferan gou selil sansoryèl ki reyaji nan diferan kalite stimuli. Gou nan bagay sa yo trè fèb nan chen.
Manyen ak manyen
Chen an gen selil sansoryèl nan tout kò li ki reyaji a nenpòt kalite estimilis manyen. Sa yo se touche, doulè, ak reseptè chalè-frèt. Chen an tou gen reseptè sa yo andedan kò a, sa vle di ògàn entèn yo ak tou nan jwenti yo. Non sèlman po chen an trè sansib, men tou, rad pwoteksyon an. Chak cheve endividyèl gen fib nè nan rasin li yo, ki fè sansiblite tactile posib.
Chen gen sa yo rele cheve sinis. Konpare ak lòt cheve nan kò a, sa yo pi long ak chita pi fon. Yo sitou jwenn sou figi zanmi kat janm la, alantou nen ak bouch, osi byen ke sou je yo ak sou fwon an.
Cheve sinis gaye ka jwenn tou distribiye sou kò chen an. Yo rele sa yo rele cheve gid. Yo gen tou fib nè nan rasin yo, men sa yo pi dans pase rès cheve a. Avèk cheve nan sinis, chen ka wè ak rekonèt manyen, men menm jan ak kouran lè.
Chen yo tou kapab santi epi reponn a jaden elektwomayetik ak fouri yo ak cheve sinis yo. Ou ka santi jaden estatik mayetik tè a lè l sèvi avèk diferan kalite reseptè.
Sans chen nou yo trè kaptivan. Yo souvan sipriz nou ak bagay yo wè ak reponn a. Fòmasyon pwòp sansiblite ou isit la ka louvri yon nouvo pèspektiv sou pwòp chen ou.
Devlopman kapasite sansoryèl chen nan laj chyo
Nan nesans, se pa tout sans yon chen yo devlope, men li ka deja wè yon varyete de stimuli nan matris la. Gen kèk ògàn sans devlope pi vit pase lòt. Pou egzanp, po je yo chanje pandan tan sa a yo nan lòd yo kapab pwoteje boul je a an patikilye. Nan kòmansman an, po je yo se sèlman ki lach ansanm. Yo menm grandi ansanm pandan gwosès la ap pwogrese. Apeprè de semèn apre nesans, je yo louvri ti kras pa ti jan, epi sèlman apre plizyè semèn yo rive nan tout fonksyonalite yo.
Devlopman odyans lan tou kòmanse anpil pita. Touswit apre nesans, kanal zòrèy yo toujou fèmen. Finalman, pandan twazyèm semèn nan, yo dousman kòmanse louvri. Li se etonan ke ti chen ka toujou wè enpresyon tande imedyatman apre nesans. Si gen gwo bri nan vwazinaj imedya a, tèt chen an vibre yon ti kras. Lè sa a, sa yo transmèt nan ògàn odyans lan. Ti chen an ka konsa jwenn yon enpresyon son sa a. Odyans devlope konplètman apre kèk semèn.
Sansasyon doulè, sans balans, ak pèsepsyon tanperati deja devlope nan matris la. Malgre ke yo poko konplètman fonksyonèl la, divès kalite reseptè yo deja travay.
Ògàn Sans yo
Zòrèy chen an
Chen-zòrèy la ka divize an twa seksyon, premyèman zòrèy ekstèn lan. Sa a gen ladan orèy la, kanal oditif la, epi finalman tanpon an. Se kanal zòrèy la kouvri ak yon manbràn mikez epi, apre yon moso vètikal, vire nan yon seksyon orizontal. Nan fen seksyon orizontal sa a se tanpon an, yon manbràn ki ka varye nan gwosè selon gwosè chen an. Seksyon vètikal nan kanal zòrèy la pasyèlman kouvri ak cheve.
Dezyèm pati zòrèy la se nan zòrèy presegondè a. Li se yon kavite plen ak lè. Sa a se kote osil oditif yo ye. Kavite sa a konekte ak farinks la atravè yon tib. Avèk chak vale, espas lè sa a vantile.
Twazyèm seksyon an se zòrèy enteryè a. Gen yon koneksyon ant kavite a ak zòrèy enteryè a ak selil sansoryèl li yo atravè de ouvèti. Zòn sa a konnen tou kòm labirent la. Gen manti ògàn tande, ki rele ògàn Corti. Anplis de sa, ògàn nan balans tou sitiye la.
Nen chen an
Pran sant se pa sèlman pran sant pou chen an. Li gen de fason pou wè odè. Sou yon bò, nan kou, sou nen l 'yo. Li respire nan lè a ak patikil yo odè. Yon sistèm trè byen fonksyone nan veso amann ki sikile manbràn mikez la ak glann ki bay likid bay baz pou absòpsyon fasil nan molekil odè ki soti nan lè a. Anplis de sa, chen yo kapab altène ant respire ak konsyans sniffing.
Nan lòt men an, zanmi kat janm ka wè odè atravè ògàn bouch-olfak yo, ògàn vomeronasal la. Yo rele ògàn sa a ògàn Jacobson tou. Li chita sou palè a. Li jwenn enfòmasyon olfactif nan bouch la sou yon bò ak nan nen an sou lòt la. Sepandan, sèlman patikil parfen lou ki soti nan kavite oral la se desizif. Patikil yo soti nan feromon yo, ki elimine nan divès likid kò. Ou ka te wè tranbleman byen koni nan machwè yo ak yon smacking similtane ak posib kimen nan yon chen gason. Nan ka sa a, gason an te konnen odè yon chen.
Je chen an
Limyè ensidan an pase nan korn lan nan chanm antérieure je a. Iris ki sitiye la gen travay la nan reglemante kantite egzak limyè. Nan sant la nan iris la se elèv la, yon ouvèti sikilè. Sa a pèmèt reyon limyè yo ale pi lwen. Yon reflèks kontwole nan ki pwen elèv la elaji oswa retresi. Si li fèb, pou egzanp, elèv la mete otank posib yo nan lòd yo kaptire reyon limyè ke posib. Kontrèman, elèv la vin pi etwat pou selil fotoreseptè yo ka pwoteje nan limyè klere.
Nan kou a plis, limyè a rive nan lantiy la, kote reyon limyè yo fourni. Avèk èd nan kò a vitre, reyon limyè yo pwojte sou retin la. Tou depan de degre nan koube nan lantiy la, imaj la ka byen file oswa mwens byen file.
Espesyalman lè li rive vizyon, gen karakteristik espesyal nan elve yo diferan, espesyalman osi lwen ke jaden an nan vizyon se konsène. Nan chen ki gen yon mizo long, jaden vizyon an se 270 degre. Nan lòt men an, pou chen ki gen figi wonn ak plat, li se sèlman 220 degre. Pou konparezon: avèk nou moun, li se jis 180 degre.
Balanse
Ògàn balans lan responsab pou balans lan. Li se nan zòrèy enteryè a epi li trè sansib. Li konsiste de twa tib. Sa yo koube nan yon sèk epi yo plen ak likid. Tib yo ranje apeprè nan ang dwat youn ak lòt. Reyalite sa a fè li posib reyalize nenpòt mouvman rotary.