ʻO nā pōpoki nā holoholona kaʻao i ʻōlelo pinepine ʻia he mana kupua. Akā he aha ka ʻoiaʻiʻo o kēia mau moʻolelo?
ʻAʻole hoʻopuni ʻia kekahi holoholona ʻē aʻe e nā moʻolelo like ʻole e like me nā pōpoki. Ma ka mōʻaukala, pili lākou me nā akua, akā me ka diabolo. Ua manaʻo ʻia he laʻa, ʻike ʻia he mea lawe mai i ka pōmaikaʻi a i ʻole he ʻelele no ka ʻino. Ua ʻōlelo ʻia e hiki iā lākou ke ʻike i ke ola ma hope.
No ka mea, he ʻano ʻano ʻē a hiki ʻole ke ʻike ʻia nā pōpoki mai ka manaʻo o ke kanaka, pili pū lākou me nā mana kupua. Akā, pehea nā moʻolelo e pili ana i nā pōpoki e ʻike ana i nā ʻuhane a me nā manaʻo weliweli?
ʻIke ka Popoki i kekahi mea ʻaʻole i laila
He nui nā poʻe nona nā pōpoki i ʻike iā ia: Mai kahi ʻole, kū ka pōpoki i kahi aʻa a nānā i kekahi wahi, no ka laʻana, he pā keʻokeʻo, ka puka, a i ʻole ka puka makani. Hiki iā ia ke mio a i ʻole i ka manawa like, a i ʻole e noho mālie. A laila inā makemake ka poʻe e nānā i ka mea a kā lākou pōpoki e ʻike nei, ʻaʻole lākou e ʻike.
No laila, manaʻo pinepine ʻia he hiki i nā pōpoki ke ʻike i nā mea i ʻike ʻole ʻia e ke kanaka, e like me nā ʻuhane.
Ua pololei hapa keia manao. ʻOiaʻiʻo, hiki i nā pōpoki ke ʻike i nā mea i ʻike ʻole ʻia e ke kanaka. Eia naʻe, ʻaʻole kēia no ka ʻike ʻana o nā pōpoki i nā ʻuhane, akā no ka mea, he ʻokoʻa loa ko lākou manaʻo naʻau ma mua o ke kanaka. No ka laʻana, honi a lohe lākou ʻekolu manawa ʻoi aku ka maikaʻi ma mua o nā mea nona. No laila, i ka nānā ʻana o ka pōpoki i ka pā, ua lohe wale ʻo ia i kekahi mea ma hope o ka pā.
Eia kekahi, hiki i nā pōpoki ke ʻike i ke kukui ultraviolet. ʻAʻole hiki i nā kānaka ke hana pēlā. No laila, ʻoi aku ka hoihoi a me ka waihoʻoluʻu o ka pepa keʻokeʻo maʻemaʻe i nā pōpoki ma mua o ke kanaka.
Hiki i nā pōpoki ke wānana i nā pōʻino kūlohelohe?
Ke lohe pinepine nei mākou i nā moʻolelo o nā pōpoki e ʻike ana i ka pele pele a i ʻole nā olai i nā lā a i ʻole mau hola ma mua a e ʻōlelo ana i nā mea nona lākou. Ua ʻōlelo ʻia nā holoholona ʻē aʻe a me nā holoholona hihiu i kēia mana. Akā, loaʻa i nā pōpoki nā manaʻo kilokilo?
He mea paʻakikī ke hōʻoia ʻepekema inā "ʻike" nā pōpoki a me nā holoholona ʻē aʻe i nā pōʻino kūlohelohe ma mua, no ka mea, ʻo ka hapa nui o ka manawa, ʻaʻole i kākau ʻia nā ʻano holoholona, haʻi wale ʻia. ʻAʻole kēia he kumu no ka noiʻi ʻoiaʻiʻo.
Eia naʻe, ua hoʻāʻo nā kānaka ʻepekema ma ka German Research Center for Geosciences (GFZ) ma Potsdam e aʻo i ka ʻano ʻano ʻē o nā holoholona e pili ana i nā ōlaʻi. Ua hōʻea mai lākou i kēia mau wehewehe wehewehe:
- Pane nā holoholona i nā nalu seismic mai nā foreshocks.
- Hoʻopili nā holoholona i nā kinoea e like me ka helium a i ʻole radon i hoʻokuʻu ʻia e nā foreshocks.
ʻIke ʻia, ʻoi aku ka maʻalahi o nā pōpoki a me nā holoholona ʻē aʻe i nā loli i ka lewa a i ʻole ka wai o ka honua a me nā haʻalulu a no laila ʻoi aku ka ʻike o nā ōlaʻi a i ʻole nā pele pele ma mua o nā kānaka. No laila, i kēia hihia, ʻo ka manaʻo koʻikoʻi o nā pōpoki he mea pili i ko lākou mana ʻano kupua.
Akā naʻe, ʻaʻole ia he manaʻo hiki i nā pōpoki ke ʻike maʻalahi a hoʻohana paha i nā mana kilokilo e wānana i nā pōʻino kūlohelohe.
Hiki i nā pōpoki ke wānana i ka make?
ʻO nā moʻolelo o nā pōpoki e noho pū ana me nā kānaka a make i loko o nā hola e hiki mai ana a i ʻole ka lā ma hope he mea weliweli loa. I ka makahiki 2007, no ka laʻana, ʻo ka moʻolelo o ka pōpoki Oscar i hoihoi i nā kānaka he nui. I loko o kahi hale hānai ma USA, hele ʻo ia i nā lumi o nā maʻi a noho mau me ka poʻe i make i nā hola ma hope. Ua hana ʻia ka mea holoʻokoʻa he 25 mau manawa i ʻelua makahiki. Ma ka 2015 ua ʻōlelo ʻia ua ʻoi aku ma mua o 100 mau maʻi maʻi.
ʻO nā moʻolelo ʻē aʻe e pili ana i nā pōpoki e moe pinepine ana ma kahi ʻāpana o ke kino o ka mea nona ka hale a palu paha. Ma hope, ʻike pinepine ʻia ka maʻi o ka poʻe ma kēia mau wahi, ʻo ia hoʻi, ka maʻi kanesa.
ʻO ka ʻoiaʻiʻo: ʻaʻole lawe mai nā pōpoki i ka pōʻino a ʻaʻole ia ke kumu e make koke ai ka poʻe a lākou e noho pū ai! Aka, me he mea la ua ike na popoki ua kokoke mai ka make. ʻAʻole maopopo kahi i loaʻa ai kēia mākaukau. Eia nō naʻe, manaʻo ka poʻe ʻepekema a me nā mea lapaʻau he pili kēia i ka honi o nā holoholona. Pela no na mai. No ka laʻana, ua ʻike ʻia hiki i nā ʻīlio ke honi i ka maʻi kanesa a ʻike i ka epileptic seizures ma mua o ka hiki ʻana mai.
ʻO ka hope, akā naʻe, ʻaʻole ʻike maopopo nā kānaka i ka ʻike ʻana o nā pōpoki i ka honua a me nā mana i loaʻa iā lākou. ʻO ka mea makemake e manaʻoʻiʻo he hiki ke hana i nā pōpoki. Hoʻokahi mea maopopo: ʻokoʻa loa ka ʻike ʻana o nā pōpoki i ka honua ma mua o ke kanaka a ʻoi aku ka maʻalahi o ka hana ʻana i nā ʻala, nā leo, a me nā loli ʻē aʻe.